VIII Grzybowski Turniej Wojów pod hasłem „W boju i w obozie. W zdrowiu i chorobie” organizowany jest w Oddziale Rezerwat Archeologiczny Gród w Grzybowie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy wspólnie z Wiejskim Stowarzyszeniem Edukacyjno-Kulturalno-Turystycznym „Szansa” z Grzybowa i Burmistrzem Miasta i Gminy Września w dniach 21-22 sierpnia 2021 r.
Przeszło 1000 lat temu na terenie współczesnej wsi Grzybowo Piastowie postawili potężny gród i rozpoczęli budowę naszego państwa. Na grodzie krzyżowały się szlaki handlowe, przybywał władca, podejmowano ważne decyzje. Ale także toczyło się normalne codzienne życie. Turniej Grzybowski nawiązuje i przypomina zarówno tych pierwszych władców jak i mieszkańców grodu oraz społeczność piastowskiej krainy. Rosnące w siłę państwo Piastów potrzebowało silnych, reprezentacyjnych obiektów – grodów. I takim miejscem jest gród w Grzybowie, a Grzybowski Turniej Wojów jest przypomnieniem początków Polski, początków pierwszej dynastii i społeczności budującej państwo. Organizacja Grzybowskiego Turnieju Wojów to przywracanie pamięci, przypomnienie znaczenia grodu w Grzybowie, znaczenia obszaru na jakim leży, przywrócenie pamięci o ziemi wrzesińskiej i niezwykłym obiekcie z czasów Piastów.
Turniej Grzybowski to wydarzenie o charakterze edukacyjno-rekonstruktorskim odbywające się na terenie wyjątkowym, w autentycznym, ponad 1000-letnim grodzie założonym przez legendarnego przodka Mieszka I – Siemomysła. Tradycja organizacji Turnieju sięga 2001 roku – to już 20 lat. Celem wydarzenia jest próba przekazania wiedzy historycznej o czasach piastowskich, poprzez prezentacje i animacje historyczne w autentycznym – historycznym miejscu, przy wykorzystaniu sprawdzonej wiedzy historycznej, rekonstruowanej przez znakomitych specjalistów – archeologów, historyków, rekonstruktorów historycznych i animatorów (ponad 250 wykonawców – odtwórców, rzemieślników historycznych, rekonstruktorów, a także edukatorów zajmujących się edukacją historyczną). Podczas dwudniowego spotkania historii i współczesności gród w Grzybowie stanie się żywym miejscem pełnym ludzi w strojach historycznych dając świadectwo życia i funkcjonowania tego miejsca od przeszło 1000 lat.
Jedną z nadrzędnych funkcji grzybowskiego wydarzenia jest edukacja. Przekazanie wiedzy, wg jej aktualnego stanu, o różnych aspektach ówczesnego życia. Życie codzienne, zajęcia gospodarcze, wytwórczość rzemieślnicza, życie rodziny – to wszystko poznajemy w toku badań archeologicznych i historycznych i to wszystko obserwujemy podczas pobytu na grzybowskim grodzie w trakcie corocznego sierpniowego wydarzenia. Jednak każdy kto mieszkał na grodzie żył, chorował i umierał. Przyczyny zejścia były oczywiście rozmaite – zarówno naturalne (wiek) jak i przedwczesne, nagłe (wczesne porody, choroby, urazy – powstałe w trakcie pracy, ale też w wyniku walk i rozmaitych konfliktów).
Odsłonięte trzy pochówki na grzybowskim grodzie pozwoliły nam zwrócić uwagę na ten aspekt – na życie i śmierć mieszkańców grodu. O poziomie życia, o kulturze społeczeństw minionych dowiadujemy się właśnie dzięki badaniom miejsc pochówków. Możemy mówić o dwóch zasadniczych sposobach postępowania ze zmarłymi. Jeden to ciałopalenie – czyli spalenie zmarłego na stosie. Drugi to inhumacja – chowanie zmarłych niespalonych, tzw. obrządek szkieletowy. We wczesnym średniowieczu, w okresie X-XI wiek doszło na terenach piastowskich do zmiany sposobu chowania zmarłych – w miejsce ciałopalenia pojawia się inhumacja. Czas funkcjonowania grzybowskiego grodu pozwala przyjąć, że jego mieszkańcy początkowo grzebali swych zmarłych paląc ich na stosie, a w miarę upływu czasu zaczęli zakładać cmentarzyska gdzie niespaleni zmarli składani byli w ziemnych jamach grobowych. Analiza cmentarzysk, grobów, szczątków kostnych pomaga domniemywać jak postępowano ze zmarłymi, jaki był do nich stosunek żywych, jakie obrządki towarzyszyły chowaniu. Ale także w wielu przypadkach możemy przypuszczać o przyczynach śmierci. Łatwiej o tym wnioskować na podstawie szkieletów, znacznie trudniej na podstawie szczątków spalonych.
Podczas tegorocznego Turnieju zwrócimy uwagę na codzienną pracę i na stronę militarną ówczesnych mieszkańców grodu. Pokazy życia rodzinnego, obozowego, prezentacja zajęć i rzemiosł, które już dawno zaniknęły, stwarzają doskonałą okazję dla prowadzenia prac archeologii doświadczalnej. Ale siła państwa Piastów opierała się na doborowych wojownikach, na ludziach sprawnie posługujących się bronią. Obecni każdego roku wojowie piesi dają doskonałe świadectwo swoich bojowych umiejętności i sprawności. Można podziwiać zarówno indywidualne umiejętności jak i ćwiczenia oraz walki w szyku bojowym. Dodatkowo przyjazd konnej drużyny i pokaz umiejętności jeździeckich pozwoli zaprezentować dwie formacje militarne w oparciu o jakie rosła potęga państwa Piastów. Wojownicy konni dopełniają obrazu zbrojnej drużyny i ekspresyjnie prezentują nie tylko sprawność bojową ale i nieodzowne współżycie człowieka i zwierzęcia. Przez 20 lat powtarzających się wydarzeń rekonstrukcji historycznej wyrosło nowe pokolenie, które nadal podtrzymuje tradycję organizowania takich imprez na grzybowskim grodzie. Dzięki tym wydarzeniom kolejne pokolenie odwiedzających gród ma możliwość poznawania historii w sposób żywy i niekonwencjonalny. A dzięki Turniejowi Grzybowskiemu przypominamy miejsce nieco zapomniane a odgrywające bardzo ważną rolę w początkach tworzenia naszego państwa.
Innym celem Turnieju jest upamiętnienie autentycznego grodu – niezwykłego miejsca będącego czołowym ośrodkiem funkcjonującym u zarania naszej państwowości. Muzeum będące kustoszem tego miejsca jest jednocześnie magnesem przyciągającym pasjonatów i miłośników historii. Ważnym celem Turnieju jest pobudzenie wyobraźni – historycznej i społecznej. Poprzez pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego możliwa jest promocja lokalnego miejsca i jego ważnej roli w historii. Tym samym zwiększa się zainteresowanie turystyczne miejscem i regionem. Turniej to także podtrzymywanie więzi społeczno-kulturalnych, uaktywnienie atrakcyjnego miejsca położonego na uboczu kultury, nauki, szlaków turystycznych. Wydarzenie na grodzie to także zaktywizowanie lokalnej społeczności, zachęcenie do wspólnych działań różnych środowisk. Grzybowski Turniej Wojów od lat funkcjonuje dzięki dofinansowaniu. Organizacja wydarzenia opiera się na pasjonatach, miłośnikach historii, a głównymi organizatorami są Wiejskie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalno-Turystycznym „Szansa” z Grzybowa, Burmistrz Miasta i Gminy Września oraz Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy gwarantujące dobre merytoryczne uzasadnienie dziejących się wydarzeń. Sprawne przygotowanie Turnieju, zapewnienie atrakcji, zorganizowanie dobrego, bezpiecznego pobytu wykonawcom oraz odwiedzającym to sprawy najważniejsze.
Podczas imprezy będzie nagrany materiał filmowy i fotograficzny, który może być publikowany w celach promocyjnych.
Na końcu strony znajduje się krótki opis wczesnośredniowiecznego grodziska i Rezerwatu Archeologicznego Gród w Grzybowie.
Serdecznie zapraszamy w imieniu organizatorów.
wstęp wolny
Informacja prasowa
Źródło Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Tak było we wcześniejszych latach:
Szczegółowy program VIII Grzybowskiego Turnieju Wojów znajduje się poniżej:
Na kanale YouTube jest kilka filmów z turnieju, który odbył się we wcześniejszych latach, poniżej linki do filmów
Grzybowo, wczesnośredniowieczne grodzisko i Rezerwat Archeologiczny Gród.
W miejscowości Grzybowo na Szlaku Piastowskim, 6,5 km na północny wschód od Wrześni znajdują się pozostałości jednego z największych wczesnośredniowiecznych grodzisk w państwie pierwszych Piastów. Zachowana powierzchnia grodu (o kształcie zaokrąglonego czworoboku) wraz z wałami wynosi 4,7 ha, a obszar wnętrza 2,3 ha. Wał o konstrukcji skrzyniowej w najwyższych miejscach wznosi się na prawie 9 m, pierwotnie miał 27 m szerokości u podstawy, 16 m wysokości. Gród otaczała fosa, którą przepływała woda z pobliskiej rzeki Strugi. Grodzisko zostało zbudowane między 915 a 935 r., potwierdzają to badania archeologiczne, które są systematycznie prowadzone od 1988 r. W połowie X wieku rozpoczęto przebudowę grodu, polegała ona na niwelacji terenu rozpościerającego się na zewnątrz starego grodu i zagospodarowaniu dużo większego obszaru niż użytkowany do tej pory. Do dzisiaj możemy oglądać wały, które właśnie wtedy zostały wzniesione.
Wykopaliska archeologiczne w Grzybowie dostarczyły wielu niezwykle ciekawych znalezisk świadczących o zamożności mieszkańców grodu. Znaleziono m.in. cenny pierścień wikingów wykonany z brązu, ale także łuski od śledzi, świadczące o rozległych kontaktach handlowych z wybrzeżem. Sensacją było odkrycie prawdziwego skarbu, ponad 800 monet – dirhemów arabskich pochodzących z okresu od VIII w. do 954 r. (takie znalezisko świadczy o dalekosiężnej wymianie handlowej prowadzonej już przez wczesne państwo piastowskie) i ok. 150 fragmentów srebrnej biżuterii z IX-X w.
Gród w Grzybowie funkcjonował do poł. XI w., później z niewiadomych przyczyn został opuszczony. Pod koniec sierpnia w Grzybowie odbywają się Grzybowskie Turnieje Wojów, wcześniej były to Ogólnopolskie Zjazdy Wojowników Słowiańskich. Festyn w połączeniu z turniejem jest jedną z najważniejszych imprez rekonstrukcyjnych w Polsce, a do Rezerwatu Archeologicznego Gród w Grzybowie zjeżdżają się słowiańscy i wikińscy wojownicy z całego kraju. Odkąd w Grzybowie funkcjonuje nowocześnie zaprojektowany pawilon muzealny, rezerwat jest czynny przez cały rok. Placówka podlega pod Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
Damian Rybak