„Kamienny Dom” – ogromny głaz w lesie koło Szczepankowa.

Na terenie prawie całej Polski możemy napotkać różnej wielkości głazy narzutowe, zwane też eratykami. Można je spotkać na łąkach i polach, w parkach krajobrazowych i lasach, przy kościołach, a nawet w jeziorach. Skąd się wzięły te olbrzymie kamienie? Czy przywieźli je ze sobą wikingowie z północy, czy też pojawiły się w wyniku działania nieczystych mocy lub sił piekielnych jak wiele osób wierzy? Według legend związanych z głazami, duża ich liczba nazywana jest przymiotnikiem „diabelski” lub „czarci kamień”.

Eratyki zostały przywleczone z odległych terenów Skandynawii lub Bałtyku przez lądolód, który w okresie plejstocenu (epoki lodowej) wkraczał na tereny Polski. Jęzory lodowcowe o grubości setek metrów zabierały luźne fragmenty skalnego podłoża, wlekły je ze sobą i topniały, w taki właśnie sposób licznie dotarły na historyczne i geograficzne Kujawy, Pałuki, oraz wgłęb Wielkopolski.

Gdzie, w Polsce zobaczymy największy głaz narzutowy? Otóż za największy na terenie Polski uważa się głaz narzutowy zwany „Trygławem” w miejscowości Tychowo Wielkie koło Białogardu na Pomorzu Zachodnim. Jego obwód wynosi 44 m, wysokość 3,8 m (4 m zagłębione w ziemię), długość 13,7 m, szerokość 9,3 m, ma około 700m3 objętości, a jego wagę ocenia się na 2000 ton. Drugi co do wielkości obiekt tego typu to Głaz Mszczonowski w miejscowości Zawady, na granicy województwa łódzkiego i mazowieckiego (ma on 12 metrów długości, 8,5 metra szerokości i 3 metry wysokości).

Największy eratyk w województwie kujawsko-pomorskim to „Kamień św. Wojciecha”, zwany też „Diabelskim Kamieniem” w Leosi nad Wdą (powiat Świecie, gmina Drzycim) o obwodzie 24,5 m. Do największych w obwodzie w Wielkopolsce zaliczamy: „Głaz św. Jadwigi” w Gołuchowie (obwód 22 metry); „Głaz św. Wojciecha” w Budziejewku, gmina Mieścisko (obwód 20,5 metra); „Diabelski Kamień” w Sokołówce, gmina Krotoszyn (obwód 18 metrów); „Wielki Kamień” koło Tworzymirek, gmina Gostyń (obwód 17 metrów); „Tarcza Olbrzyma” w Sokolnikach, gmina Mieleszyn (obwód 16,5 metra); „Zaklęta Karczma” koło Próchnowa, gmina Margonin (obwód 16 metrów).

Tajemniczy głaz „Kamienny Dom”

Tym razem zapoznam naszych Czytelników z jednym z dwóch największych narzutniaków pałuckich. Zapraszam do gminy Dąbrowa Mogileńska. W malowniczym i gęstym lesie na Pałukach (Nadleśnictwo Gołąbki, Leśnictwo Niedźwiedzi Kierz, oddział nr 71 Lasów Państwowych), w trójkącie między wsiami Annowo, Szczepankowo i Szczepanowo (w linii prostej w odległości 1,5 km na zachód od Szczepankowa) leży tajemniczy, wielki głaz narzutowy, nazywany „Kamiennym Domem”. Głaz, największy w tej części Pałuk, stanowi największą atrakcję okolicznych lasów.

Na terenie Nadleśnictwa Gołąbki znajdują się obecnie 32 pomniki przyrody, wśród nich możemy wymienić: skupisko drzew (aleja modrzewiowa złożona z 27 drzew tego gatunku); 26 pojedynczych drzew pomnikowych; 4 głazy narzutowe (w tym „Kamienny Dom”) oraz źródełko św. Huberta. Ten kamień ze Szczepankowa uznano za pomnik przyrody nieożywionej, prawnie chroniony od 1 kwietnia 1955 r. W rzeczywistości jest to polodowcowy głaz narzutowy, pozostawiony przez topniejący i cofający się lądolód skandynawski. Z powodu dużych rozmiarów nazywany bywa „Olbrzymem”, dziś jego imponujące wymiary to 13,18 m obwodu i ok. 2,5 m wysokości (nie wiadomo, jak głęboko zalega w ziemi). Jeśli wierzyć miejscowej ludności pierwotnie głaz był kilkakrotnie większy. Przez lata odłupywano bowiem jego mniejsze kawałki i wykorzystywano je do budowy okolicznych domostw. Być może jest to prawda, ponieważ na głazie rzeczywiście widać ślady odłupywania sporych fragmentów.

Legendy i dawne podania

Z większością kamieni narzutowych związana jest jakaś legenda lub opowieść, na jednych odpoczywają królowie, królowe, święci lub bogowie przedchrześcijańscy, na drugich przemawiają bohaterowie (św. Wojciech czy Napoleon), kolejne emanują pozytywną energią a jeszcze inne są wytworem mocy piekielnych. Również głaz ze Szczepankowa ma kilka swoich lokalnych historii. Oto jedna z nich:

W bardzo dawnych czasach, według legendy miał tutaj stać w lesie zameczek zamieszkały przez samotnego i złego czarownika, który wabił do swojej fortecy zabłąkane dzieci. Czarownik przez okienko, codziennie wypatrywał, czy w pobliżu jego twierdzy nie błąka się jakieś maleństwo. Chłopców i dziewczynki poddawał ciężkim próbom, którym nie mogły podołać, więc zamieniał dzieci w kamienne posągi. Pewnego dnia w lesie zagubiło się biedne rodzeństwo z Annowa, których ojciec był kowalem. Najstarszy miał na imię Kazik, a drugi Przemek. Mag najpierw podstępnie zaprosił dzieci do siebie, a później również zamienił w figury. Skamieniałe postacie dwojga rodzeństwa rozpoznał w kamieniu ich najmłodszy brat – Miłek, który zdjął złe zaklęcie, w ten sposób ożywił zaczarowane rodzeństwo i wszystkie inne dzieci. Chłopiec ten był bardzo mądry, miał szlachetne serce i wielką wytrwałość, dzięki czemu nie dał się oszukać magowi i sam go przechytrzył. W taki sposób czar stracił swą moc, a klątwa obróciła się przeciwko okrutnemu czarownikowi. Wówczas rozległ się głośny huk, zameczek zamienił się w ogromny kamień a zły mag spoczął na wieki uwięziony w jego wnętrzu. W taki sposób mały Miłek, pełen dobroci i sprytu, przechytrzył czarownika ratując braci i inne dzieci. Głaz później nazwano „Kamiennym Domem”.

Inne podanie mówi, że w tym miejscu, w lesie stała karczma. Pewnego dnia rycerze i mnisi przewozili ciało św. Wojciecha do Gniezna, przejeżdżając przez Szczepankowo zatrzymali się w karczmie, która słynęła z biesiadowania rozpustników. Podróżnicy, rycerze i mnisi zaczęli pić alkoholowe specjały gospody i bawić się wesoło, zapominając przy tym o swej misji z pogańskich Prus. Jeden z zakonników, który przewodniczył wyprawie, nawoływał biesiadników, by przestali hucznie ucztować i ruszyli w dalszą drogę. Prośby niestety nie pomogły, więc mnich mocą swej wiary i ku przestrodze dla innych rzucił klątwę, zamieniając karczmę z bawiącymi się rycerzami w wielki głaz. Od tego czasu, wystarczy przyłożyć ucho do kamienia, szczególnie po zmroku i usłyszymy brzęk kielichów i śmiechy ucztujących rycerzy i biesiadników.

Jeszcze inna legenda mówi o związku kamiennej bryły z przybyszami z innej planety. Otóż bardzo dużo takich głazów narzutowych pokrywa szczelnie całe terytorium Polski, najczęściej w miejscach ciekawych radiestezyjnie. Wewnątrz tych kamieni, według teorii ufologicznych miały zostać umieszczone przyrządy nawigacyjne lub same kamienie miały być obiektami nawigacyjnymi dla przybyszów z kosmosu. Według tej teorii i legendy wszystkie osoby niszczące lub przesuwające takie głazy umierać miały wkrótce w strasznych męczarniach…

Jak dotrzeć do zaklętego głazu?

Jak znaleźć ten magiczny, pełen tajemnic głaz? Otóż jadąc od stronny Dąbrowy Mogileńskiej w kierunku Barcina, w Szczepankowie skręcamy w lewo w aleję modrzewiową i ruszamy w kierunku zachodnim. Głaz leży w leśnym dukcie ok. 1,5 km w linii prostej na zachód od Szczepankowa, w oddziale nr 71, pomiędzy leśnymi przecinkami. Niestety pomimo sporych rozmiarów nie jest widoczny ze ścieżek, ale są strzałki kierunkowe i jest oznaczony tablicą z opisem. Natomiast jadąc od Annowa trzeba skręcić w prawo z drogi do Szczepanowa w kierunku na Szczepankowo. W połowie drogi, po prawej stronie należy wypatrywać strzałki kierującej w leśną drogę i prowadzącą do kamienia.

Współrzędne: 52°48’13.1″N 17°54’50.9″E / 52.803647, 17.914141.

W pobliżu głazu znajduje się inny ciekawy pomnik przyrody, którym jest Aleja Modrzewiowa prawem chroniona. Znajduje się ona tuz przy lesie, wzdłuż drogi do Szczepankowa. Zachęcam do przeczytania artykułu na ten temat, ponieważ jest to również bardzo ciekawa atrakcja przyrodnicza. Link jest TUTAJ.

Damian Rybak

Fotogaleria – „Kamienny Dom”, głaz narzutowy w lesie koło Szczepankowa:

Zobacz FILM K. Walczaka “Pomnik przyrody – głaz narzutowy Kamienny Dom” nakręcony w czterech porach roku:

Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:

• „Aleja Modrzewiowa” w Szczepankowie,
• Drewniany, zabytkowy kościół św. Wawrzyńca w Parlinie,
• Dąbrowa, kościół NMP Królowej Polski, dawany zbór protestancki,
• Dwór w stylu dworkowym w Parlinie, dwór w Dąbrowie, Kołodziejewie,
• Dwór Zdziechowskich w Słaboszewku,
• Kopalnia odkrywkowa kamienia wapiennego w Wapiennie,
• Zabytkowa kuźnia murowano-szachulcowa w Sucharzewie,
• Źródełko św. Huberta w leśnictwie Niedźwiedzi Kierz,
• Kościół parafialny św. Bartłomieja w Szczepanowie,
• „Aleja Modrzewiowa” w Szczepankowie,
• Rezerwat przyrody “Mierucinek” i kamień z krzyżem maltańskim,
• Kościół poklasztorny dawnego opactwa benedyktynów w Mogilnie,
• Gotycki kościół farny pw. św. Jakuba w Mogilnie,
• Romantyczny park nad jeziorem w Mogilnie,
• Drewniany kościół w Strzelcach, Wylatowie, Niestronnie, Ryszewku, Gąsawie, Rechcie,
• Stanica wodna i wzgórze św. Wojciecha w Barcinie,
• Zabytkowy pałac Skórzewskich w Lubostroniu oraz pałacowy park,
• Rezydencja pałacowo-parkowa w Młodocinie,
• Jezioro Szmaragdowe w Piechcinie, zabytkowy pałac z poł. XIX w.,
• i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl

Wkrótce kolejne pomniki przyrody, dwory i pałace, zabytkowe kościoły, architektura drewniana, zabytki techniki, miejsca związane z archeoturystyką, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo  ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl

Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.

_{Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).}

_{Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).}

O zabytkach i atrakcjach powiatu Mogilno (gminy Dąbrowa), szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” … oraz … innych publikacjach 😉

REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !

Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy 😉 😉 😉