Kapliczki i przydrożne krzyże to lokalne pomniki i dziedzictwo kultury sakralnej. Każda z nich ma swoją oryginalną historię, przypisana jest do niej miejscowa legenda, oraz prawie każda kryje jakiś sekret. Drewniane, kamienne lub metalowe krzyże są także świadkami i pamiątką naszych dziejów. Miejsca, w których je postawiono, od początków chrześcijaństwa pełnią ważne funkcje kultowe, szczególnie na wsiach, gdzie nie było dawniej kościołów, zapewniały wtedy uczestnictwo w nabożeństwie i prywatnej modlitwie. Krzyże i kapliczki spotkamy praktycznie wszędzie, w każdej wiosce, miasteczku, na rozstajach dróg, nawet w przydomowych ogródkach, szczerym polu i na placach historycznych bitew. Stawiano je z wielu powodów: z wdzięczności za otrzymane łaski lub na pamiątkę cudu, dla ochrony przed zarazą i złem, błagalnie, a także dla upamiętnienia wydarzeń historycznych…
Dzisiaj przenosimy się do Wielkopolski. Licheń to miejscowość, która słynie na cały świat z Sanktuarium Matki Boskiej Licheńskiej i ogromnej bazyliki. Któż by się spodziewał, że można tam również zobaczyć niezwykły zabytek sztuki romańskiej? Kamienny krzyż (wykonany z bardzo twardego i odpornego piaskowca brzezińskiego), bo o nim mowa, ma ponad 800 lat i można go zobaczyć na rynku w specjalnie dla niego wybudowanej współczesnej kapliczce. Stanowi jeden z elementów tzw. „szlaku romańskiego”, pierwotnie mógł pełnić funkcję kamienia milowego, podobnie jak słynny słup drogowy z Konina ufundowany przez Piotra Włostowica w 1151 r.
XII-wieczny zabytek miał prawdopodobnie również duży udział w powstaniu nazwy miejscowości. Otóż, według miejscowej legendy krzyż został wykuty z mensy ołtarzowej (lub głazu wmurowanego w ścianę), która pierwotnie znajdowała się w pogańskiej świątyni boga Licho. Świątynia według dawnych wierzeń okolicznej ludności była wybudowana na wzgórzu, gdzie dziś stoi kościół św. Doroty. Wtedy też na te tereny przywędrował okrutny i wykorzystujący ludzkie słabości demon, zwany Lichem. Zły duch kradł ludziom szczęście, które zamieniał na zły los i choroby trapiące mieszkańców. Nieczyste Licho rzadko ukazywało się ludziom, ale gdy już zostało przywołane, przybierało postać wychudzonej kobiety z jednym okiem. Tubylcy bali się demona, nie wiedzieli jak go pokonać lub sprawić by opuścił ich osadę i przywrócił dawne szczęście. Postanowili wtedy udobruchać czarta, na wzgórzu nad jeziorem wznieśli dla niego świątynię, a miejscowość wokół nazwano Licheniem. Demoniczne Licho zniknęło dopiero wtedy, gdy mieszkańcy zastąpili pogańską wiarę i przyjęli chrześcijaństwo. Mimo wszystko Licho pozostało w wymawianych wyrażeniach: licho nigdy nie śpi, skąd się licho wzięło, pal licho, gdzieś go licho niesie, idź do licha!
Damian Rybak
Fotogaleria: krzyż wykonany z piaskowca brzezińskiego z XII wieku, w kapliczce licheńskiej:
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy, które warto zobaczyć:
- Drewniany wiatrak koźlak “Polikarp” w Licheniu, Jezioro Licheńskie,
- Łuk triumfalny na cześć Napoleona w Ślesinie, Pałac w Lisewie,
- Koniński słup drogowy z łacińską inskrypcją,
- Kościół pw. św. Marcina w Kazimierzu Biskupim,
- Klasztor oo. Kamedułów w Bieniszewie, Muzeum w Gosławicach,
- „Dolores” – koparka czerpakowa (SRs-1800) niedaleko Kleczewa,
- Ruiny renesansowego zamku i drewniany kościół w Wyszynie,
- XIX-wieczny wiatrak typu „paltrak” w Kawnicach k/Goliny,
- Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Kawnicach,
- Stare Miasto – kościół śś Piotra i Pawła oraz romański tympanon,
- Wieża widokowa w Paprotni, w Złotej Górze,
- Kościół parafialny i eklektyczny pałac w Kościelcu k/Koła z II poł. XIX w.,
- Zamek królewski w Gozdowie k/Koła, średniowieczna kropielnica w Sławsku,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
O XII-wiecznym krzyżu w Licheniu, oraz innych romańskich zabytkach na Szlaku Piastowskim i w jego sąsiedztwie możesz poczytać w następującej publikacji:
Zobacz również pozostały dorobek wydawniczy.
Wkrótce kolejne: kapliczki i krzyże przydrożne, romańskie zabytki z czasów pierwszych Piastów, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także legendy, atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Obserwuj lub polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), napisz komentarz, za co z góry dziękuję 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !
Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy 😉 😉 😉
Polecamy korzystanie z usług przewodnickich oferowanych przez PTTK Oddział w Koninie, a szczególnie Kol. Beatę, Grażynę, Darka, Wandę i Irka.