Brześć to jedno z najstarszych miast na Kujawach, bardzo ważny ośrodek dla dziejów historycznych Polski. Obecne 4,5-tysięczne miasteczko leży nad rzeką Zgłowiączką, na skrzyżowaniu dawnych traktów prowadzących z Włocławka do Koła i następnie – do Konina i Kalisza oraz do Radziejowa, Kruszwicy i następnie – do Gniezna i Poznania. Gród znany był już w odległej przeszłości, badania archeologiczne odsłoniły pierwszą osadę kultury lendzielskiej z okresu neolitu z 50 domami trapezowatymi, nazywaną w archeologii grupą brzesko-kujawską. Praprzodkowie dzisiejszych mieszkańców, na dawnym półwyspie przylegającego do miasta jeziora Smętowo, ponad 5000 lat temu budowali domy kamienno-ziemne w kształcie ostrosłupów o długości 3 m i szerokości 5-7 m.
Miastem na prawie magdeburskim jako Stary Brześć został przed 1250 r. z rąk księcia Kazimierza Konradowica, syna Konrada Mazowieckiego (pierwsza pisana wzmianka pochodzi z 1228 r., a od 1236 r. znajdowała się tutaj siedziba książąt kujawskich). Od 1255 r. Brześć staje się miastem królewskim – stolicą książąt brzesko-kujawskich, co podniosło znaczenie miasta. W swojej przebogatej historii miasto było także: kasztelanią (od 1275 r.), starostwem grodowym (od 1312 r.), komturią krzyżacką (1300-1301/2 i 1332-1343), a następnie stolicą województwa brzesko-kujawskiego (po 1343 r.).
Miejsce urodzenia Władysława Łokietka
Tu w 1260 r. urodził się najznamienitszy brześcianin i stąd zarządzał Księstwem Brzesko-Kujawskim – Władysław Łokietek – przyszły Król Polski. Brześć był potężną twierdzą regionu, gdzie wielokrotnie bywali królowie Polski, Władysław Jagiełło przebywał tu 27 razy (w latach 1399 – 1430), a Kazimierz Wielki 12 razy. To tutaj odbywały się zjazdy polsko-krzyżackie (1324 r.), zawierano pokoje w wojnie z Krzyżakami, oraz odbywały się sejmy i sejmiki z udziałem Królów Polski. Ze względu na polityczne i strategiczne znaczenie miasto było oblegane i kilkukrotnie zdobywane przez Wacława II Czeskiego, Krzyżaków, Ziemowita – księcia mazowieckiego, Zygmunta – margrabiego brandenburskiego, Szwedów, wojska kozackie, saskie, Konfederatów Barskich, żołnierzy Insurekcji Kościuszkowskiej, Prusaków, Rosjan, Niemców, oraz przez liczne pożary i zarazy.
Zabytki i atrakcje turystyczne
W miejscowości warto zobaczyć: gotycki kościół pw. św. Stanisława Biskupa z XIV w., zespół poklasztorny braci dominikanów z kościołem pw. św. Michała Archanioła z II poł. XIV w., resztki gotyckiego zamku, przebudowanego na więzienie (dziś budynek szkolny – ślady średniowiecznej warowni przetrwały do dziś w piwnicach i przyziemiu), średniowieczny układ urbanistyczny z czworobocznym rynkiem, fragmenty murów obronnych z XIV w. (obecnie wtopione w budynki, a najlepiej zachowane zobaczymy przy klasztorze, w XVIII w. funkcjonowały jeszcze dwie bramy: Toruńska i Krakowska), ratusz klasycystyczny z 1824 r. zaprojektowany przez Henryka Marconiego (wyróżnia go portyk z czterema kolumnami w typie jońskim), oraz współczesny pomnik króla Władysława Łokietka – odsłonięty 27.09.2008 r. w 677 rocznicę bitwy pod Płowcami.
Nazwa i herb miasta
Nazwa Brześć pochodzi od wyrazu „brzost” – gatunek wiązu. Pierwotnie oznaczała teren porośnięty brzostem. Drugi człon nazwy – Kujawski – pochodzi od regionu geograficznego Polski – Kujaw.
Herb miasta na błękitnym tle tarczy herbowej przedstawia mur miejski z zamkniętą bramą (koloru żółtego z czarnymi okuciami) i trzema blankowanymi basztami. Na środkowej, najwyższej baszcie, umieszczona jest tarcza z herbem książąt kujawskich – przedstawiającym pół lwa (czarnego) i pół orła (czerwonego). Między basztami stoją dwaj święci: św. Stanisław biskup z pastorałem oraz św. Piotr z kluczami.
Damian Rybak
Fotogaleria – Brześć Kujawski – zabytki, ciekawe miejsca i atrakcje turystyczne:
BRZEŚĆ KUJAWSKI – pomnik króla Władysława Łokietka i zaproszenie do miejscowości – krótki film autorstwa mojej małżonki znajdziesz TUTAJ.
Wkrótce historia innych miast i kolejne ciekawe miejsca: zabytkowe kościoły, pomniki przyrody, dwory i pałace, zabytki techniki, architektura drewniana, miejsca związane z archeoturystyką, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
O Brześciu Kujawskim i innych miastach na Szlaku Piastowskim możesz także poczytać w następujących moich publikacjach:
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:
- Gotycki kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Brześciu Kujawskim, oraz zespół poklasztorny dominikanów z kościołem z XIV w.,
- Kościół pw. Wniebowzięcia NMP – Fara w Radziejowie,
- Kościół klasztorny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Radziejowie,
- Muzeum Techniki Rolniczej w Redczu Krukowym,
- Grobowce megalityczne w Sarnowie, Wietrzychowicach i Gaju Stolarskim,
- Płowce – miejsce historycznej bitwy z 1331 r.,
- Romański kościół w Kościelnej Wsi,
- Romańska kolegiata pw. śś. Piotra i Pawła,
- Jezioro Gopło, Statek „Rusałka”, Mysia Wieża,
- Grodzisko w Mietlicy,
- Atrakcje turystyczne i zabytki we Włocławku,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Zobacz również pozostały dorobek wydawniczy.
Podobało się? Polub stronę na Facebooku, jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.
Czytaj także: Strzelno: romańskie, kujawskie, współczesne z możliwością rozwoju.