Pradawne kurhany to inaczej mogiły budowane w formie kopca ziemnego (czasami dodatkowo z elementami kamiennymi lub drewnianym) na cześć zmarłych, zazwyczaj ważnych wówczas osób. W starożytnym Egipcie ku czci tych, którzy odeszli, stawiano piramidy, natomiast na terenach obecnej Polski stawiano grobowce megalityczne i kurhany przypominające kształtem stożek. Archeologów i badaczy historii od zawsze fascynowała forma i kształt budowanych grobowców, oraz tajemnicza historia, która się za nimi kryje. Początki polskich kurhanów sięgają neolitu, czyli młodszej epoki kamienia. Najsłynniejsze z nich możemy zobaczyć na terenie dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego (Gaj Stolarski, Wietrzychowice, Sarnowo) i Wielkopolski (w okolicach Łęk Małych, blisko drogi między Kościanem a Grodziskiem Wlkp.).
Neolityczny grobowiec w Złotowie
Kurhan z młodszej epoki kamienia gładzonego (neolitu, ponad 2000 lat p.n.e.), znajduje się także w niewielkiej miejscowości Złotowo (gm. Barcin, pow. Żnin), leżącej na pograniczu Kujaw i Pałuk. Ludność kultury amfor kulistych prowadziła stosunkowo osiadły tryb życia, zajmowała się głównie rolnictwem i zbieractwem. Zmarłych grzebano w komorach ułożonych z dużych głazów.
Kurhan (grobowiec megalityczny)został odkryty w 1959 r. przez miejscowego nauczyciela Alojzego Rybczyńskiego. W 1961 r. przeprowadzono badania archeologiczne pod kierownictwem mgr Lidii Gabałównej. Podczas wykopalisk odkryto komorę grobową o imponujących rozmiarach – ok. 6 m długości i ok. 1,2 m szerokości, a wysokość poszczególnych głazów (częściowo obrobionych) dochodziła nawet do 1,1 m. Przy wejściu, w południowo – wschodnim narożniku kurhanu zlokalizowano palenisko wyłożone kamieniami. Natomiast nad komorą był wzniesiony nasyp ziemny w kształcie elipsy o wymiarach ok. 19 m x 15 m. Składał się on z dwóch warstw – gruboziarnistego piasku i piaszczystej ziemi.
Badania wykazały, że w neolitycznym grobowcu pochowano szczątki trzech osób, członków jednej rodziny w wieku około 30 – 40 lat. Zwłoki leżały w nieładzie – kości były porozrzucane po komorze, ma to związek z ćwiartowaniem zmarłych przed pochówkiem !!!
Kurhan skrywał również inne zabytkowe artefakty sprzed 4 tys. lat, głównie fragmenty przedmiotów codziennego użytku. Według wierzeń w tamtych czasach, do grobu wkładano zmarłym przedmioty, którymi posługiwali się za życia: narzędzia, broń, ozdoby, oraz naczynia zapewne z jadłem i napojem. W komorze znaleziono także złote monety rzymskie i szkielety zwierzęce. Znalezione eksponaty zasiliły zbiory Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu.
Grobowiec z epoki kamienia w Złotowie jest niestety tylko w połowie zachowany, gdyż w początkach XX wieku przeprowadzono przez niego drogę polną, a wcześniej próbowano niektóre kamienie wykorzystać do celów budowlanych. Mimo wszystko warto odwiedzić ten zabytek archeologiczny, który jest starszy od biskupińskich wykopalisk oraz egipskich piramid.
Jak dojechać do kurhanu
Dojazd do Złotowa jest kręty, ale dosyć dobrze oznakowany. Jadąc od strony Pakości (DK 251) należy skręcić w Barcinie w prawo w ulicę Dąbrowiecką. Natomiast ze Złotnik Kujawskich, należy w Dźwierzchnie skręcić w prawo, a następnie cały czas prosto i dotrzemy na miejsce. W samym Złotowie kurhan jest ogrodzony siatką (otaczają go również drzewa) i umieszczona jest dobrze opracowana tablica informacyjna.
Z pradawnym miejscem pochówku związana jest od wielu lat nieformalna grupa społeczna „Strażnicy Kurhanu”, która promuje i opiekuje się tym miejscem. Istnieje możliwość wynajęcia tej grupy inscenizującej scenki z życia budowniczych kurhanu, po wcześniejszym umówieniu się telefonicznym (tel. 52 564 26 98, 721 449 398). Przez naukę i zabawę można ciekawiej zapamiętać historię tego starego grobowca.
Ciekawostki
Pagórek ze sterczącymi z wierzchołka kamieniami był nazywany „cholernikiem” z powodu przekazywanej z pokolenia na pokolenie informacji o chowaniu tam zmarłych w czasach epidemii cholery z XIX w. Badania potwierdziły przypuszczenia, w nasypie kurhanu znaleziono 8 pochówków z czasu epidemii.
Damian Rybak
Fotogaleria – Kurhan z młodszej epoki kamienia gładzonego w Złotowie:
Atrakcje turystyczne i przyrodnicze w najbliższej okolicy:
- Stanica wodna w Barcinie, neoromański kościół pw. św. Jakuba Większego,
- Pałac Skórzewskich w Lubostroniu, zabytkowy park pałacowy,
- Łabiszyńska Wyspa Parkowa i Dom Kultury, „Dąb W. Jagiełły”,
- Góra św. Wojciecha w Barcinie, źródło św. Huberta k. Szczepanowa,
- Obielewo, kapliczka z Chrystusem Ukrzyżowanym,
- Rezydencja pałacowo-parkowa w Młodocinie (strażniczka), Grochowiskach Szlacheckich,
- Dwory w: Marcinkowie Górnym, Piechcinie, Parlinie, Chomiąży Szlacheckiej, Broniewicach,
- Jezioro Wolickie, Jezioro Smerzyńskie – akwen z podwójnym dnem,
- Drewniany kościół pw. Św. Mikołaja w Gąsawie, Ryszewku, Niestronnie, Parlinie,
- Zabytkowe kościoły w Szczepanowie, Łabiszynie, Ostrowie Janikowie,
- Wenecja, Muzeum Kolei Wąskotorowej, ruiny zamku, kościół Narodzenia NMP,
- Naziemna kolej linowa z Piechcina do Janikowa, kopalnia odkrywkowa wapienia,
- Zalane wyrobisko z Jeziorem Szmaragdowym w Piechcinie,
- Kościół pw. św. Bonawentury i relikwie krzyża św. w Pakości,
- Kalwaria Pakoska – miejsce kultu Męki Pańskiej, grodzisko na jeziorze,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Wkrótce kolejne miejsca związane z archeoturystyką, zamki, dwory i pałace, muzea, pomniki przyrody, zabytkowe kościoły, architektura drewniana, zabytki techniki, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo 😉 bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Obserwuj lub polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !
Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy 😉 😉 😉