Niestronno to niewielka wieś (ok. 300 mieszkańców), położona wśród malowniczej przyrody pałuckiej, w północno-zachodniej części gminy Mogilno (12,5 km od centrum powiatowego miasta), wzmiankowana już średniowieczu w XIV wieku jako własność rodu Nałęczów. Ten znany i wpływowy ród wymienił jednak Niestronno na wieś Podolin z kapitułą gnieźnieńską około 1335 r., co potwierdził na piśmie król Kazimierz III Wielki. Tutejsza parafia pochodzi z tego samego okresu, była erygowana z rąk archidiakona gnieźnieńskiego Bronisława, uposażona w 1385 r. przez arcybiskupa Bodzanta.
Arcybiskup Bodzanta – herbu Szeliga (ur. 1320 r. – zm. 1388 r.) był ważną postacią w historii, był on synem rycerza Wisława z Kosowic. Badacze średniowiecza oceniają go jako zdolnego administratora, przebiegłego duchownego i wytrawnego polityka. Po śmierci Ludwika Węgierskiego próbował on osadzić na polskim tronie Zygmunta Luksemburskiego, a później Siemowita IV Mazowieckiego, którego kandydaturę podstępem próbował przeforsować. Ostatecznie Bodzanta udziela chrztu Jagielle (1386 r.) oraz niektórym jego braciom, następnie udziela ślubu z Jadwigą, a później koronuje Władysława Jagiełłę na króla Polski.
Drewniany kościół – architektura i wyposażenie
Najciekawszym obiektem w Niestronnie jest drewniany, ze skromnymi cechami stylu barokowego, leżący na Szlaku Mogileńskim i Szlaku Pałuckich Kościołów – kościół pw. św. Michała Archanioła z 1742 r., wzniesiony z fundacji kapituły gnieźnieńskiej. Świątynia jest orientowana, zbudowana z drewna w konstrukcji zrębowej i w całości oszalowana. Prezbiterium zamknięte trójbocznie, niższe i węższe od nawy. Szersza nawa oryginalnie zbliżona była do kwadratu, obecnie jest to plan wydłużonego prostokąta. Namiotowe dachy kościoła pokryte są dachówką. Dach nad nawą zdobi wieżyczka na sygnaturkę, powstała w okresie późniejszym. Bryłę świątyni rozczłonkowują przylegające dwie kruchty i zakrystia. Wnętrze kryje płaski strop, wydzielony profilowaną listwą.
Budynek świątyni był dwukrotnie odnawiany w 1868 r. i na krótko przed wybuchem I wojny światowej – w 1913 r. Wówczas dzięki staraniom ks. proboszcza Siudzińskiego przedłużono nawę ku zachodowi by mogła pomieścić więcej wiernych i wyposażono świątynię w nowe organy. W 1913 r. pobudowano też plebanię w stylu willi zakopiańskiej, nazywaną „Zakopianką”.
Wyposażenie zdobiące świątynię pochodzi od gotyku po XIX w., potwierdza to kilkuwiekową historię tego miejsca. Na belce tęczowej znajduje się przepiękny późnogotycki krucyfiks z I poł. XVI w. a manierystyczny ołtarz główny wykonano w 1630 r. W centralnej części ołtarza uwagę przykuwa kopia obrazu „Madonna Sykstyńska” według Rafaela (z XIX w.), natomiast kopia obrazu Guido Reniego przedstawiająca patrona świątyni – św. Michała Archanioła umieszczona jest w zwieńczeniu. Jest to ołtarz trójdzielny, dwukondygnacyjny z kolumnami po bokach. Warto zwrócić uwagę także na: kamienną kropielnicę z XV w., dwa regencyjne ołtarze boczne z czasów budowy świątyni (2 ćw. XVIII w.), cenne rzeźby, feretrony, puszka rokokowa z 1786 r., ornaty z XIX w.
Brama-dzwonnica z początku budowy świątyni
Przed kościołem każdego mieszkańca, a w szczególności pielgrzyma, wita drewniana dzwonnica z 1742 r. (odnowiona w 1966 r.) pełniąca jednocześnie funkcję bramy, przez którą wierni przechodzą w kierunku głównego wejścia do kościoła. Kwadratową, dwukondygnacyjną bramo – dzwonnicę wykonano w konstrukcji słupowo-ramowej. Usytuowana jest we wschodnim odcinku ogrodzenia otaczającego przykościelny cmentarz. Dzwonnica, podobnie jak kościół pokryta jest dachem namiotowym z dachówką. Całość przypomina założenia doskonale znane z Małopolski i Podkarpacia.
Warto przyjechać tutaj o każdej porze roku, mieszkańcy zapraszają w szczególności na odpust św. Michała Archanioła, który przypada 29 września, ale nawet w dzień powszedni można tu poczuć ducha wiary wymodlonej przez naszych przodków. Wnętrze świątyni można zobaczyć przed sprawowanymi Mszami św., które odbywają się: we wtorek i czwartek o godz. 17:00 i 18:00, w sobotę o 18:00, niedziela – 10:00. W skład parafii, oprócz Niestronna wchodzą także wsie: Drewno, Głęboczek, Mielno i Wieniec.
Ciekawostki
W Nadleśnictwie Gołąbki, na południe od miejscowości Drewno warto odwiedzić torfowiskowy Rezerwat Przyrody „Źródła Gąsawki” (12,88 ha). Utworzony on został w celu zachowania, ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych, źródeł rzeki Gąsawki. Na terenie rezerwatu znajduje się piesza ścieżka przyrodniczo-leśna „Dolina rzeki Gąsawki”. Trasa (ok. 2 km) przebiega przez malownicze tereny leśne i liczne rozlewiska, kształtowane od wieków przez meandrującą rzeczkę. Wzdłuż całej ścieżki jest 11 przystanków, które oznaczono tablicami informacyjnymi.
Podczas prac archeologicznych prowadzonych przez Olgę Romanowską-Grabowską i Januariusza Janikowskiego w 1969 r., na terenie pobliskiej żwirowni odkryto pozostałości cmentarzyska kultury grobów kloszowych (popielnice z prochami przykryte odwróconym do góry dnem naczyniem – tak zwanym kloszem), pochodzącego ze środkowego okresu lateńskiego (lata około 300-100 p.n.e.). Nazwa tego okresu pochodzi od miejscowości La Tène. Europa wówczas znajdowała się pod kulturowymi wpływami stylu lateńskiego wywodzącego się z obszarów, które zamieszkiwali Celtowie.
Damian Rybak
Fotogaleria cztery pory roku – drewniany kościół parafialny w Niestronnie:
Drewniane kościoły opisane na tym portalu znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?cat=18
Oglądaliście już film “SZLAK MOGILEŃSKI – Kościół św. Michała Archanioła w Niestronnie”? – https://youtu.be/gRSkPoDRtmg, cztery pory roku – https://youtu.be/GK3ifHmRFAs, zobaczcie również inne filmy o zabytkach i atrakcjach Szlaku Mogileńskiego – http://szlakmogilenski.pl/, a w komentarzach na FB podzielcie się z nami swoją opinią i spostrzeżeniami 😉
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:
- Pobenedyktyński, romański kościół klasztorny w Mogilnie,
- Gotycki kościół farny pw. św. Jakuba w Mogilnie,
- Romantyczny park nad jeziorem w Mogilnie, fontanna, pomniki,
- Rodzinny dom Hipolita Cegielskiego w Ławkach,
- Kościół pw. św. Marcina w Palędziu Kościelnym,
- Kawerny, podziemne zbiorniki na gaz w Palędziu Dolnym,
- Jezioro Mogileńskie, Jezioro i plaża w Wiecanowie,
- Drewniany kościół w Strzelcach, Wylatowie, Parlinie, Ryszewku, Gąsawie, Rechcie,
- Poewangelicki kościół NMP Królowej Polski w Dąbrowie,
- Dwory w: Wieńcu, Dąbrowie, dwór w stylu dworkowym w Parlinie,
- Dwór Zdziechowskich w Słaboszewku,
- Głaz narzutowy „Kamienny Dom” w Szczepankowie,
- Zabytkowa kuźnia murowano-szachulcowa w Sucharzewie,
- Źródełko św. Huberta w leśnictwie Niedźwiedzi Kierz,
- Kościół parafialny św. Bartłomieja w Szczepanowie,
- „Aleja Modrzewiowa” w Szczepankowie,
- Stanica wodna i wzgórze św. Wojciecha w Barcinie,
- Żelazny most kolejowy w Kunowie, Żabnie, Pakości, Przedbojewicach,
- Zabytkowy pałac Skórzewskich w Lubostroniu oraz pałacowy park,
- Rezydencja pałacowo-parkowa w Młodocinie, Figura MBNP,
- Jezioro Szmaragdowe w Piechcinie,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Wkrótce kolejne zabytkowe kościoły, architektura drewniana, muzea i regionalne izby, zabytki techniki, dwory i pałace, pomniki przyrody, miejsca związane z archeoturystyką, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
Podobało się? Obserwuj lub polub stronę na Facebooku, jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.
Uwaga, uwaga !!! Poszukujemy starych, przedwojennych zdjęć, pocztówek i innych zbiorów, dotyczących Niestronna, drewnianej świątyni, a także innych atrakcyjnych miejsc na Pałukach… 😉 Szczegóły znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?p=3848 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu (oraz użyczone zdjęcia autorstwa Krzysztofa Walczaka), który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
O zabytkach i atrakcjach powiatu i gminy Mogilno (o kościele w Niestronnie pisałem wcześniej w publikacji “Skarby regionu”), szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” … 😉
REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !
Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy, szczególnie z gminy Mogilno, Dąbrowa, Gąsawa 😉 😉 😉