Wielki Post to czas pokuty i nawrócenia. Post został ustanowiony na pamiątkę czterdziestodniowego postu Jezusa na pustyni. Jego zaleceniami są: post, jałmużna i modlitwa. Podczas Wielkiego Postu w kościołach odbywają się różne nabożeństwa liturgiczne, m.in. Droga Krzyżowa i Gorzkie Żale.
Tradycja odprawiania Drogi Krzyżowej powstała w Jerozolimie (Via Dolorosa). Nasi przodkowie starali się stworzyć taki rodzaj nabożeństwa, które pozwoliłoby im głęboko przeżywać Mękę naszego Zbawiciela. Na powstanie Drogi Krzyżowej niewątpliwie wpłynęło kilka faktów: odnalezienia Krzyża św. przez św. Helenę, wyprawy krzyżowe do Jerozolimy jako miejsca związanego z życiem i śmiercią Chrystusa oraz pragnienie odtworzenia Męki Jezusa Chrystusa dla tych, którzy nie mogli pielgrzymować do Jerozolimy. W średniowieczu rozpowszechnili ją franciszkanie i dominikanie, którzy oprowadzając pątników, zatrzymywali się przy stacjach przedstawiających historię śmierci Jezusa. Franciszkanie, na początku XIV wieku, przejęli opiekę nad sanktuariami jerozolimskimi rozwinął się wtedy kult „dróg”, czyli przejścia Chrystusa z pretorium Piłata, gdzie zapadł wyrok, na Golgotę, gdzie został wykonany. Z połączenia tych dwóch nabożeństw powstały stacje Drogi Krzyżowej.
Strzeleńskie norbertanki musiały również bardzo szybko wprowadzić to nabożeństwo w liturgiczne życie zgromadzenia i cykliczne odprawianie i rozważanie podczas okresu Wielkiego Postu. Świadczą o tym stacje Drogi Krzyżowej z rotundy św. Prokopa – datowane na 1531 r., są najprawdopodobniej najstarsze w Polsce. Zachowało się ich pięć: „Weronika ociera twarz Jezusowi”, „Jezus umiera na krzyżu”, „Upadek pod krzyżem”, „Szymon z Cyreny pomaga Jezusowi dźwigać krzyż”, „Złożenie Jezusa do grobu”. Pomimo, że wykonane są w drewnie dębowym, są bardzo zniszczone (daleko posunięty proces destrukcji drewna) i wymagają pilnych prac konserwatorskich, ponieważ jeszcze w XIX w. wisiały na przyklasztornym cmentarzu (mur otaczający nekropolię – południowa strona bazyliki). Stacje te przynajmniej przez kilka lat (a może nawet znacznie dłużej) były narażone na działanie czynników atmosferycznych, wskazuje na to wiele faktów: spore ubytki w dolnych partiach, liczne spękania, brak śladów polichromii oraz złoceń, które przypuszczalnie oryginalnie były naniesione na drewno.
Początki tablic Drogi Krzyżowej w Polsce oraz w Strzelnie można doszukiwać się z tendencji mistycznych w ramach ruchu devotio moderna, który przede wszystkim rozwijał się w Niemczech i Niderlandach w XIV i XV w. Pod wpływem wypraw krzyżowych uformowała się wizja Boga-Człowieka, w malarstwie i rzeźbie zaczęły pojawiać się cykle z życia Chrystusa oraz coraz ważniejsze epizody z Jego Męki. Według Pana Grzegorza J. Budnika, autora książki „Rzeźba gotycka na Kujawach i Ziemi Dobrzyńskiej”, norbertanki strzeleńskie mogły się wzorować na starszych przykładach: ołtarz tablicowy z kościoła Klarysek w Kolonii ok. 1360 r., ołtarz Mistrza Kolońskiego z 1400 r. w Kaiser-Friedrich-Museum w Berlinie, ołtarz tablicowy z Roermound ok. 1435 r. w Rijksmuseum w Amsterdamie, retabulum pasyjne z kościoła św. Mikołaja w Kalkarze 1488-1500, snycerskie retabulum z kościoła Augustianów w Bordesholm (1505-1508) w całości poświęcone Męce Zbawiciela, a także dużą rolę odegrały cykle graficzne A. Dürera – „Duża Pasja” (1498-1510) i „Mała Pasja” (1509-1511). Przypuszczalnie z tych wzorców tworzących cykle przedstawień, wyodrębniły się pojedyncze sceny Drogi Jerozolimskiej wykorzystywane w praktycznym kulcie na terenach Polski w XVI stuleciu.
Trzy stacje, wykonane z tego samego drewna, raczej przez tego samego rzeźbiarza co w Strzelnie, znajdowały się w regionalnych zbiorach S. Pijanowskiego w Głuchej Puszczy koło Orchowa. Po jego śmierci nieznane są ich dalsze losy, nie wiadomo także o innych brakujących stacjach z całego cyklu przeznaczonego dla klasztoru strzeleńskich norbertanek.
Obecnie parafia św. Trójcy w Strzelnie podtrzymuje tradycje wprowadzone przez wiekami przez siostry i w piątek przed niedzielą palmową, przed rotundą i w ogrodach norbertańskich odbywa się widowisko połączone z nabożeństwem Misterium Męki Pańskiej. Już dzisiaj w imieniu parafii i Domu Kultury zapraszam w piątek 8 kwietnia na godz. 20:30.
Zwiedzanie zabytków w Strzelnie
Zwiedzanie Pomnika Historii (Rotunda św. Prokopa, Bazylika św. Trójcy, Romańskie Muzeum) odbywa się codziennie od wiosny do listopada: od poniedziałku do soboty 9:00 – 17:00, w niedzielę 13:00 – 17:00. Aktualny cennik znajduje się na stronie parafii św. Trójcy pod linkiem – http://parafiastrzelno.pl/?page_id=218
Damian Rybak
Fotogaleria – stacje Drogi Krzyżowej z romańskiej rotundy w Strzelnie:
Zapraszamy na Misterium Męki Pańskiej 2024 r.:
ZOBACZ – Misterium Męki Pańskiej i Droga Krzyżowa – TAK BYŁO W 2023 r.
Zapraszamy na Misterium Męki Pańskiej 2022 r.:
TO JEST NAJWIĘKSZY HIT – WIRTUALNY SPACER W WEWNĄTRZ ROTUNDY
Krótki film, promujący stacje Drogi Krzyżowej znajdziesz na naszym fanpage dziedzictworegionu.pl na Facebooku.
Czytaj także o zabytkach i atrakcjach ze Strzelna:
- Największa romańska rotunda w Polsce – kościół pw. św. Prokopa w Strzelnie.
- Dziedzictwo sztuki romańskiej w Polsce, kamienne kolumny cnót i przywar.
- Moda w średniowieczu w świetle ikonografii na romańskich kolumnach.
- Romański tympanon fundacyjny kościoła św. Trójcy w Strzelnie.
- Muzeum – Romański Ośrodek Kultury im. Ottona i Bolesława w Strzelnie.
- Ławeczka upamiętniająca noblistę, wybitnego naukowca A. A. Michelsona.
- Strzelno: romańskie, kujawskie, współczesne z możliwością rozwoju.
- “Barokowy obraz, który dawniej zdobił zabytkowe wnętrza należące do Sióstr Norbertanek w Strzelnie”.
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:
- Sanktuarium Matki Bożej w Markowicach, Nekropolia w Wymysłowicach,
- Drewniany kościół w Wylatowie, Kościeszkach, Siedlimowie, Rechcie, Strzelcach, Niestronnie,
- Wiatrak “koźlak” w Ostrowie, Wilczogórze, Chrośnie, Budzisławiu Kościelnym,
- Skansen archeologiczny w Mrówkach, Gminna Izba Tradycji i Pamięci w Kuśnierzu,
- Pałac w Żegotkach, Broniewicach, Sukowach, Gocanowie, Kobylnikach, Górkach,
- Rzeszynek – spichlerz dworski z 1709 r., eklektyczny dwór, Izba Pamięci w Kuśnierzu,
- Inowrocław – romański kościół Imienia NMP, Gotycka Madonna Uśmiechnięta,
- Gotycki kościół farny pw. św. Mikołaja, Drzwi Jubileuszowe,
- Park Solankowy, Zespół Tężni Solankowych, Muzeum im. J. Kasprowicza,
- Kolegiata pw. św. Piotra i Pawła w Kruszwicy,
- Kolegiata pw. św. Piotra i Pawła w Kruszwicy, kruszwickie murale,
- Mysia Wieża – symbol Kruszwicy, Jezioro Gopło, Statek „Rusałka”,
- Nadgoplański Park Tysiąclecia z muzeum, grodzisko w Mietlicy,
- Pobenedyktyński kościół klasztorny w Mogilnie, gotycki kościół farny,
- „Askaukalis” – prahistoryczna osada w Kruszy Zamkowej, kurhan w Złotowie,
- Kościoły w Kwieciszewie, Gębicach (gotyckie kafle), Janikowie, Parchaniu, Kościelcu Kuj.,
- Żelazny most kolejowy w Kunowie, Żabnie, Pakości, Przedbojewicach,
- Kalwaria w Pakości i kościół pw. św. Bonawentury, grodzisko na jeziorze,
- Naziemna kolej linowa z Piechcina do Janikowa, kopalnia odkrywkowa wapienia,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Na naszym portalu możesz zupełnie za darmo, opisać i zareklamować muzeum z Twojej miejscowości (zarówno prywatne, państwowe, diecezjalne, należące do stowarzyszeń i grup wyznaniowych [*wyjątek muzea dla osób powyżej 18+, gdyż portal czytają także dzieci szkolne]). Możesz to zrobić sam lub poprosić o to mnie. Mile widziane są muzea: narodowe, historyczne, archeologiczne, sakralne, techniki i sztuki, przyrodnicze i geograficzne, okręgowe i regionalne, biograficzne, etnograficzne i skanseny, izby pamięci, martyrologiczne, wojskowe, sportowe i inne… Jeśli jesteś zainteresowany promocją swojego dziedzictwa skontaktuj się z redakcją w celu uzgodnienia szczegółów. W aktualnościach mogę również umieścić informację o wystawie lub innym wydarzeniu kulturalnym.
Wkrótce kolejne ciekawe historie, zabytkowe kościoły, dwory i pałace, romantyczne parki miejskie, krajobrazowe i dworskie, zabytki techniki, muzea, pomniki przyrody, architektura drewniana, miejsca związane z archeoturystyką, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
O wielu zabytkach i atrakcjach tego regionu (szczególnie Strzelnie) możesz także poczytać w licznych moich publikacjach:
Większość publikacji można zakupić w Strzelnie (PTTK, Muzeum, Kancelaria parafialna) i innych punktach na Szlaku Piastowskim.
Podobało się? Polub stronę na Facebooku, jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.
Uwaga, uwaga !!! Poszukujemy starych, przedwojennych zdjęć, pocztówek i innych zbiorów, dotyczących Strzelna, wzgórza św. Wojciecha, a także innych atrakcyjnych miejsc w okolicy… 😉 Szczegóły znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?p=3848 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
O wybranych zabytkach gminy Strzelno, atrakcjach powiatu Mogilno, szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” …
Portal dziedzictworegionu.pl poleca następujące firmy ze Strzelna i regionu prowadzące działalność, dla branży turystycznej specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy:
