Dziedzictwo regionu to nie tylko miejsca znane, popularne wśród turystów, których zdjęcia znajdują się w przewodnikach turystycznych, ale również takie, do których docierają nieliczni. Dzisiaj chciałbym właśnie zaprosić naszych czytelników do odkrywania raczej nieznanych, położonych na uboczu, często w małych wsiach – uroczych miejsc naszych Kujaw i Wielkopolski, czyli do odkrywania piękna dworów i pałaców. Dwory często otoczone parkami krajobrazowymi, postrzegane są jako miejsca owiane tajemnicą historii związanej z dziejami rodzin szlacheckich. Przepiękne parki, często prowadzone w stylu angielskim, zlokalizowane były w sąsiedztwie dawnych folwarków. Zapraszam zatem do Górek, gdzie obecni właściciele nie szczędzili swoich sił i serca, zaangażowania, a przede wszystkim środków finansowych by przywrócić temu miejscu dawną świetność.
Wieś w gminie Strzelno
Górki, wieś sołecka o powierzchni 665 ha, położona ok. 10 km na północ od Strzelna, przy drodze gminnej pomiędzy Ciechrzem a Ludziskiem (gm. Janikowo). Historia miejscowości tak jak większość wsi gminy Strzelno, sięga czasów średniowiecza. W 1327 r. wieś została lokowana na prawie średzkim przez kapitułę gnieźnieńską. Wzmianka z 1527 r. mówi, że klasztor norbertanek w Strzelnie pobierał z Górek dziesięcinę w wysokości 1 grzywny. Dzisiejsza wieś pomimo, że biedna i spory odsetek stanowią bezrobotni, zaliczana jest do prężnie działających w gminie. Funkcjonuje tu świetlica wiejska KGW, boisko sportowe, plac zabaw dla dzieci i dwa sklepy spożywczo-przemysłowe. Miejscowość zamieszkuje 206 osób, z których niewielka część prowadzi własne gospodarstwa rolne, niektórzy pracują w pobliskim Janikowie, Inowrocławiu, Wymysłowicach i Strzelnie, kilka osób znalazło zatrudnienie na miejscu w prywatnym wielkoobszarowym gospodarstwie.
Zrewitalizowany, późno klasycystyczny dwór
Na szczególną uwagę zasługuje zespół parkowo-dworski z 2 połowy XIX w., który wybudował ówczesny właściciel Górek – von Bühlowa. Późno klasycystyczny dwór powstał w latach 1863-1867, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy o dwuspadowym dachu z użytkowym poddaszem i mieszkaniami w szczytach. Pomiędzy elewacjami nieznaczne, piętrowe ryzality kryte dwuspadowym dachem, z okrągłymi otworami w trójkątnych szczytach, które przepuszczają powietrze i światło do wnętrza dworu (tzw. oculus). Do zachodniej elewacji budynku dobudowana parterowa oficyna, a do wschodniej taras ze schodami. Od północnej, wejściowej strony do dworu prowadzą wysokie schody zamknięte murkami. Obecnie dwór jest własnością prywatną, przepięknie odrestaurowany, otoczenie zadbane i znajduje się w znakomitym stanie dzięki dbałości użytkowników.
Dwór położony jest w parku krajobrazowym z XIX w. z zachowanym do dziś cennym starodrzewem liczącym ponad sto lat (tuje, dęby szypułkowe, kasztanowce, lipy, klony, akacje, jesiony). Park zachował także oryginalną powierzchnię (2,5 ha), na której dokonano nowych nasadzeń o czytelnej kompozycji przestrzennej (m.in.: platany, tulipanowce, cisy, brzozy, klony, lipy), a o dbałości świadczą czyste alejki i przystrzyżone trawniki. W parku, w bliskiej odległości od dworu znajduje się fontanna. Warto zwrócić także uwagę na tajemniczą rzeźbę starca z brodą, który siedzi niczym żebrak obok ławeczki z piaskowca, oraz piwniczkę pełniącą dawniej funkcję lodowni (o tych ciekawostkach można poczytać na blogu Pana M. Przybylskiego, do czego zachęcam).
Zabytkowa kolekcja pojazdów konnych
W Górkach warto również zwrócić uwagę na murowaną oficynę z 1880 r., gorzelnię z początku XX w., trzy czworaki z pocz. XX w. przebudowane na mieszkania, oraz stajnię z wozownią (z zabytkową kolekcją pojazdów konnych) z końca XIX w. Właściciele dworu widać, że lubują się w pojazdach zaprzęgowych, gdyż zgromadzili m.in.: karety, bryczki, dorożki, sanie, wolanty, kabriolety, jest nawet brek myśliwski i karawan pogrzebowy. Najstarszym pojazdem jest landolet z 1890 r. firmy Lohner (Austria). Obok wozowni można zobaczyć sporą kolekcję urządzeń rolniczych i starych maszyn. Na skraju wsi w stronę Janikowa znajduje się grota Matki Bożej z połowy XX w.
Niestety nie można zwiedzać dworu, parku krajobrazowego oraz zabytkowej kolekcji pięknych pojazdów konnych, gdyż jest to prywatną własnością. Dlatego też pragnę podziękować właścicielowi za pokazanie mi otoczenia i wnętrza dworu, a szczególnie za możliwość zrobienia zdjęć i podzielenia się nimi z naszymi czytelnikami. Miejscowość ta i zespół parkowo-dworski został opisany w jednej z moich publikacji (przewodniku turystycznym) o mieście i gminie Strzelno.
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:
- Sanktuarium Matki Bożej “Pani Kujaw” w Markowicach,
- Ciechrz – stara kujawska wieś, Nekropolia w Wymysłowicach,
- Izba Kujawska im. Jerzego Wojciecha Szulczewskiego w Ciechrzu,
- Bazylika św. Trójcy, Rotunda św. Prokopa, Romańskie Muzeum w Strzelnie,
- Drewniany kościół w Wylatowie, Kościeszkach, Siedlimowie, Rechcie, Strzelcach, Niestronnie,
- Wiatrak koźlak w Ostrowie, Chrośnie i Wilczynie,
- Pałac w Żegotkach, Broniewicach, Sukowach, Kobylnikach, Gocanowie,
- Rzeszynek – spichlerz dworski z 1709 r., eklektyczny dwór, Izba Pamięci w Kuśnierzu,
- Inowrocław – romański kościół Imienia NMP, Gotycka Madonna Uśmiechnięta,
- Gotycki kościół farny pw. św. Mikołaja, Drzwi Jubileuszowe,
- Park Solankowy, Zespół Tężni Solankowych, Muzeum im. J. Kasprowicza,
- Kolegiata pw. św. Piotra i Pawła w Kruszwicy, Mysia Wieża,
- Jezioro Gopło, Statek „Rusałka”, kruszwickie murale,
- Nadgoplański Park Tysiąclecia z muzeum,
- „Askaukalis” – prahistoryczna osada w Kruszy Zamkowej,
- Kościoły w Kołodziejewie, Gębicach, Janikowie, Parchaniu, Górze, Kościelcu Kuj.,
- Żelazny most kolejowy w Pakości, Przedbojewicach, Kunowie, Żabnie,
- Kalwaria w Pakości i kościół pw. św. Bonawentury,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Damian Rybak
Fotogaleria – zespół parkowo-dworski w Górkach z kolekcją pojazdów konnych:
Wkrótce kolejne dwory i pałace, romantyczne parki miejskie, krajobrazowe i dworskie, zabytkowe kościoły i sanktuaria, gotyckie Madonny, zabytki techniki, muzea, pomniki przyrody, architektura drewniana, miejsca związane z archeoturystyką, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
O wielu zabytkach i atrakcjach tego regionu (szczególnie z gminy Strzelno) możesz także poczytać w licznych moich publikacjach:
Większość publikacji można zakupić w Strzelnie (PTTK, Muzeum, Kancelaria parafialna) i innych punktach na Szlaku Piastowskim.
Podobało się? Obserwuj lub polub stronę na Facebooku, jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.
Uwaga, uwaga !!! Poszukujemy starych, przedwojennych zdjęć, pocztówek i innych zbiorów, dotyczących Górek, Markowic, sanktuarium, gotyckiej rzeźby MB z Dzieciątkiem, a także innych atrakcyjnych miejsc na Kujawach… 😉 Szczegóły znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?p=3848 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
O wybranych zabytkach gminy Strzelno, atrakcjach powiatu Mogilno, szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” …
Portal dziedzictworegionu.pl poleca następujące firmy ze Strzelna i regionu prowadzące działalność, dla branży turystycznej specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy:
