Interaktywna ławeczka upamiętniająca noblistę, fizyka – Alberta Abrahama Michelsona. Fot. Damian Rybak.

Strzelno zyskało nową atrakcję turystyczną – interaktywną (multimedialną) ławeczkę upamiętniającą noblistę, wybitnego fizyka pochodzącego z tego kujawskiego miasta – Alberta Abrahama Michelsona (1852-1931). Gdy przyszły naukowiec przyszedł na świat 170 lat temu, wówczas Strzelno znajdowało się na terenach zaboru pruskiego. Ławeczka została zamontowana na strzeleńskim rynku 8 maja, podczas inauguracji obchodów Tygodnia Michelsona – „Podróż po Europie”. Uroczystości te połączono ze świętowaniem majowych rocznic: przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, uchwalenia Konstytucji 3 Maja oraz Narodowego Dnia Zwycięstwa.

Uroczystego odsłonięcia ławeczki dokonali: przewodnicząca Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego Pani Elżbieta Piniewska oraz burmistrz Strzelna – Dariusz Chudziński. Poświęcenia ławeczki dokonał ks. Kan. Jerzy Nowak, rodowity strzelnianin, pomagający w parafii jako senior. Multimedialna ławeczka ma na celu przypominać życiorys i dorobek naukowy tego wielkiego fizyka, ma również pozwolić odkrywać turystom i mieszkańcom miejsca związane z Jego dzieciństwem w Strzelnie. 

Partnerem w organizacji całego wydarzenia był Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego. O szczegółową organizację i sprawy techniczne zadbał strzeleński Dom Kultury i Miejska Biblioteka Publiczna, natomiast za przygotowanie pikniku i konkursu europejskiego odpowiedzialni byli nauczyciele SP im. Jana Dałkowskiego w Strzelnie.

„Podróż po Europie” na strzeleńskim rynku w ramach obchodów Tygodnia Michelsona – stoisko sympatycznych Dunek.

Ławeczka wyposażona jest w gniazda do ładowania telefonu, tabletu czy też laptopa. Nowoczesne telefony można również podładować bezprzewodowo. Solarna ławka posiada także włączniki, po których naciśnięciu rozlega się głos lektora (strzeleńskiego przewodnika i kustosza Muzeum im. Ottona i Bolesława, który również opracował tekst opowieści) przedstawiający historię życia A.A. Michelsona i Jego dorobek naukowy. Głos ten brzmi następująco:

Witaj strudzony przybyszu na strzeleńskim rynku, założonym już w średniowieczu na planie kwadratu. Zasiadłeś na wyjątkowej ławeczce, poświęconej wybitnemu fizykowi, który związany jest z naszym kujawskim miastem. Właśnie w Strzelnie przyszedł na świat 19 grudnia 1852 roku – Albert Abraham Michelson. Urodził się jako syn żydowskiego kupca Samuela i Rozalii, z domu Przyłubskiej, pochodzącej z Inowrocławia. Mieszkał przez 4 lata w budynku, w którym dzisiaj znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna. Któż wtedy przypuszczał, że ten maleńki chłopak w przyszłości wpłynie na losy naukowego świata?

W 1856 roku, błyskotliwy Albert z rodzicami opuszcza Strzelno i Polskę, wsiada na statek w Hamburgu i płynie przez ocean do Nowego Jorku. Stany Zjednoczone Ameryki stają się jego drugim domem, ale nigdy nie zapomina o Polsce i kujawskim pochodzeniu, chociaż ojczyzna była podzielona przez zaborców, a on sam formalnie był poddanym pruskiego króla. Jako 17-latek, w latach 1869 – 1873 był kadetem Morskiej Akademii w Annapolis, stypendystą a później instruktorem fizyki. Od 1880 r., w sumie 2 lata, kontynuował studia doktoranckie w Berlinie, jednak większość życia Alberta związana była z Ameryką, a konkretnie z Chicago, gdzie zorganizował Instytut Fizyki i pracował aż do emerytury.

Jako naukowiec z dziedziny fizyki zajmował się zjawiskami rozprzestrzeniania światła, jego badania były jednym z punktów wyjścia einsteinowskiej teorii względności. Jako obywatel Stanów Zjed. dokonał wielu odkryć, wynalazków oraz przyrządów optycznych. W 1907 r. otrzymał od Szwedzkiej Akademii Nauk najważniejszą w świecie – Nagrodę Nobla za wynalezienie interferometru – przyrządu do pomiarów prędkości światła. Urządzenie to do dziś wykorzystują naukowcy, interferometr wykorzystuje zjawisko nakładania się fal i umożliwia bardzo precyzyjne pomiary. Albert Abracham Michelson był pierwszym Amerykaninem z Noblem w kategorii nauk ścisłych. Zmarł w 1931 r., mając 79 lat.

W 1963 r. w Strzelnie na narożniku biblioteki, Polskie Towarzystwo Fizyczne ufundowało pamiątkową tablicę, którą odsłonięto z udziałem jego córki Dorothy Stevens-Michelson. W naszym miasteczku jest ulica jego imienia, a także Szkoła Podstawowa, której jest patronem. W 2022 r., w 170 rocznicę urodzin odsłonięto ściankę ku jego pamięci. A ławeczkę A. A. Michelsona ufundował Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Na ławce jest umieszczony również opis, który każdy może sobie przeczytać, na wypadek awarii funkcji multimedialnej, opracowany przez Jarosława Gębalę następującej treści:

Albert Abraham Michelson urodził się 19 grudnia 1852 roku w Strzelnie z rodziców Samuela Michelsona i Rozalii Przyłubskiej.

19 lipca 1856 roku rodzina Michelsonów przypłynęła statkiem z Hamburga do Nowego Jorku. W latach 1869 – 1873 Albert był kadetem Morskiej Akademii w Annapolis, a później instruktorem fizyki. Studia w morskiej akademii w Anapolis zawdzięcza wstawiennictwu ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych Ulyssesa Granta, który utworzył dodatkowe 11 miejsce specjalne dla niego. W 1877 wziął ślub z Margaret Heminway, z która miał trójkę dzieci. W latach 1880-1882 studiował w Europie, w czasie których w Berlinie, później w Poczdamie przeprowadził pierwszą próbę wykrycia eteru przy pomocy interferometru. W roku 1894 przeniósł się do Chicago, gdzie zorganizował Instytut Fizyki, w którym pracował do momentu przejścia na emeryturę. W 1899 powtórnie się ożenił z Edną Stanton, z którą miał trzy córki. W roku 1907 otrzymał Nagrodę Nobla z fizyki za skonstruowanie precyzyjnych przyrządów optycznych oraz metrologiczne badania, wykonane przy ich pomocy.

W Strzelnie z inicjatywy prof. Aleksandra Jabłońskiego Polskie Towarzystwo Fizyczne ufundowało tablicę pamiątkową, którą odsłonięto z udziałem jego córki Dorothy Stevens-Michelson 4.09.1963 r. a w maju w 1996 roku Szkole Podstawowej. nadano imię Alberta Abrahama Michelsona.

Jak sądzicie – czy solarna ławka będzie teraz najczęściej fotografowanym obiektem w mieście?

Damian Rybak

Fotogaleria – ławeczka noblisty, piknik i stoiska “Podróż po Europie” w ramach obchodów Tygodnia Michelsona:

Fot. Damian Rybak.

Czytaj także o atrakcjach ze Strzelna:

Wkrótce kolejne atrakcje, muzea, architektura drewniana, dwory i pałace, romantyczne parki, pomniki przyrody, zabytkowe kościoły (cerkwie, synagogi), miejsca związane z archeoturystyką, zabytki techniki, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo  😉 bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl 😉

Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Polub lub obserwuj stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję 😉

Żaden fragment niniejszego artykułu, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).

Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).

Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy: