Dwór w Parlinie – przykład narodowego „stylu dworkowego”.

Parlin to całkiem duża wieś na Pałukach licząca ok. 490 mieszkańców, leżąca w gminie Dąbrowa – powiat mogileński. Miejscowość położona jest malowniczo na pagórkowatym i bezleśnym terenie, w bliskim sąsiedztwie jeziora Siecienica; ok. 9,5 km na północ od Mogilna i 4 km na północny wschód od Dąbrowy. Współczesny Parlin może jest mało znany, ale ma za to wielką i ciekawą historię.

Wieś ta została założona ok. 1300 r. na prawie średzkim (z połączenia elementów prawa flamandzkiego i magdeburskiego). Po raz pierwszy Parlin został zapisany na kartach historii w 1357 r., należał wtedy do dóbr kapituły gnieźnieńskiej. Z tego właśnie roku pochodzi dokument króla Kazimierza Wielkiego, w którym Parlin przeszedł na własność Kościoła. W 1383 r. w czasie wojny domowej Grzymalitów z Nałęczami (wielkopolskie rody rycerskie), wieś została spustoszona przez oddziały wojewody płockiego i starosty kruszwickiego Abrahama Sochy herbu Nałęcz. Spór poszedł o politykę, a dokładnie o różne pomysły obsadzenia tronu Polski po śmierci Ludwika Węgierskiego.

Najcenniejszym zabytkiem miejscowości jest kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca, który stanowi jeden z najstarszych przykładów drewnianego budownictwa sakralnego rejonu Pałuk. Świątynia wzbudzi zachwyt nawet wybrednego turysty podróżującego po tych terenach ze względu na precyzyjne rzemiosło ciesielskie. Dzisiaj jednak skupię się na innej atrakcji turystycznej Parlina, którą jest stuletni dwór pobudowany przez nieznanych właścicieli.

Skromna rezydencja w narodowym stylu

Dworek oddalony jest ok. 1 km na wschód od centrum wsi w kierunku na Dąbrowę, prawdopodobnie po pierwszej wojnie światowej kupili to miejsce przybysze z południa Polski i urządzili tu skromną rezydencję dla własnych potrzeb. Budynek wzniesiony został w 1922 r. w „stylu dworkowym”. Styl ten wywodził się z poszukiwań polskiego stylu narodowego, zwanego krajowym i został w pełni zaakceptowany nie tylko jako styl dworów wiejskich, ale również willi miejskich. Polscy architekci wykreowali ten styl, traktując go jako symbol narodowej kultury pielęgnujący tradycje szlacheckie i niepodległościowe, skierowany był przeciwko wpływom zaborców. Strata niepodległości spowodowała, że Polacy już na przełomie XIX/XX w. poszukiwali w architekturze – narodowych, polskich cech i symboli.

Typowe cechy „stylu dworkowego”

Otóż styl ten charakteryzował: biały kolumnowy portyk i czterospadowy, wysoki dach łamany. Taki jest właśnie dwór w Parlinie. Budowla posiada od frontu okazały czterokolumnowy portyk w wielkim porządku, zwieńczony trójkątnym przyczółkiem z datą 1922. Całość przykrywa wysoki czterospadowy dach, z konstrukcją łamaną i kryty dachówką. W piętrowych szczytach mieszczą się mieszkania, a w elewacji ogrodowej znajduje się piętrowa wystawka oraz weranda z wyjściem do parku. Dworek w Parlinie jest pięknym przykładem świadomego nawiązywania do polskich tradycji architektonicznych dworu wiejskiego. Obecnie znajdują się tutaj prywatne mieszkania.

Do rezydencji przylega niewielki park (oraz ogród i sad) z pocz. XX w. o pow. około 1 ha. W parku kiedyś funkcjonował staw (obecnie bez wody) w romantycznym, zielonym akcencie otoczenia dworu rośnie kilkanaście typowych gatunków drzew, głównie dęby, lipy i klony.

W stylu narodowym w Wielkopolsce powstało wiele dworów i pałaców m.in.: w Winnej Górze wg. projektu Stanisława Boreckiego (1910) dla Henryka Mańkowskiego; w Bieganowie wg. projektu Stefana Cybichowskiego (1914-1916) dla rodziny Grabskich oraz w Kazimierzu Biskupim koło Konina. Najwięcej siedzib ziemiańskich w Wielkopolsce zaprojektował niewątpliwie Roger Sławski, tworząc między innymi dwory w Piotrowie, Krerowie, Skoraszewicach, Dłoni, Cichowie, Wolsztynie (przebudowa) i Oporowie (rozbudowa).

Ciekawostka

Mieszkańcy wsi przywiązani są do wiary chrześcijańskiej swoich przodków, pielęgnują symbole chrześcijańskie, przy których uczestniczą w nabożeństwach majowych i odmawiają modlitwy. W Parlinie jest jedna figura i dwa krzyże. Figura Matki Bożej Niepokalanej znajduje się na prywatnej posesji, przywrócono ją po 50 latach, gdyż wcześniejszą zburzyli hitlerowcy w 1939 r. Podobny los spotkał krzyż, który znajduje się obok szkoły podstawowej, ufundowali go mieszkańcy w XXXX r. jako wotum wdzięczności za odzyskanie niepodległości po II wojnie światowej. Obok parafialnego kościoła znajduje się jeszcze jeden, nowy krzyż misyjny, postawiony na miejscu wcześniejszych.

Więcej ciekawostek z Parlina znajdziecie w artykule o drewnianym kościele pw. św. Wawrzyńca…

Damian Rybak

Tak o swoim umiłowanym Parlinie napisał Pan sołtys – Andrzej Cywiński:

“Parlin to piękna i malowniczo położona wieś. Co roku pięknieje. Staramy się go upiększać i sprawiać, by był bardziej atrakcyjny zarówno dla mieszkańców, jak i turystów – latem zagląda do nas mnóstwo rowerzystów. Szkoda tylko, że wielu młodych mieszkańców przenosi się do miasta za pracą.”

Fotogaleria – Parlin, dwór w narodowym “stylu dworkowym”:

Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:

• Drewniany, zabytkowy kościół św. Wawrzyńca w Parlinie,
• Dąbrowa, kościół NMP Królowej Polski, dawany zbór protestancki,
• Dwór w Kołodziejewie, dwór w Dąbrowie i pomnik przyrody “Klon Jawor”,
• Dwór Zdziechowskich w Słaboszewku,
• Kopalnia odkrywkowa kamienia wapiennego w Wapiennie,
• Zabytkowa kuźnia murowano-szachulcowa w Sucharzewie,
• Źródełko św. Huberta w leśnictwie Niedźwiedzi Kierz,
• Kościół pw. św. Bartłomieja w Szczepanowie, ogród plebański,
• Głaz narzutowy „Kamienny Dom” w Szczepankowie,
• „Aleja Modrzewiowa” w Szczepankowie,
• Rezerwat przyrody “Mierucinek” i kamień z krzyżem maltańskim,
• Kościół poklasztorny dawnego opactwa benedyktynów w Mogilnie,
• Gotycki kościół farny pw. św. Jakuba w Mogilnie,
• Romantyczny park nad jeziorem w Mogilnie,
• Drewniany kościół w Strzelcach, Wylatowie, Niestronnie, Ryszewku, Gąsawie, Rechcie,
• Stanica wodna i wzgórze św. Wojciecha w Barcinie,
• Zabytkowy pałac Skórzewskich w Lubostroniu oraz pałacowy park,
• Rezydencja pałacowo-parkowa w Młodocinie,
• Jezioro Szmaragdowe w Piechcinie, zabytkowy pałac z poł. XIX w.,
• i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl

Wkrótce kolejne dwory i pałace, muzea, romantyczne parki, pomniki przyrody, zabytkowe kościoły, architektura drewniana, miejsca związane z archeoturystyką, zabytki techniki, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo 😉 bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl

Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Obserwuj lub polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję 😉

_{Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).}

_{Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).}

O zabytkach i atrakcjach powiatu Mogilno (gminy Dąbrowa), szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” … oraz … innych publikacjach 😉

REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !

Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy 😉 😉 😉