Kiedy słyszymy słowo „piramida” od razu mamy skojarzenie z faraonem, starożytnym Egiptem lub tajemniczymi budowlami, które wznosili dawniej Majowie. Jednak nie trzeba jechać do Egiptu, gdyż w Polsce również można zobaczyć prawdziwe piramidy. Wydaje się to nieprawdopodobne, jednak na Kujawach (Wietrzychowice, Sarnowo, Gaj Stolarski) ujrzymy grobowce z wielkich głazów – pierwszych plemiennych władców kujawskich, starsze od tych egipskich w Gizie. Dzięki tzw. lidarom (metoda teledetekcji) ostatnio odkryto grobowce megalityczne w okolicach Inowrocławia i w Lasach Miradzkich blisko Strzelna. Nie możliwe? A jednak prawdziwe i potwierdzone naukowo.
Gdzie jeszcze można zobaczyć kamienne piramidy w Polsce? Dlaczego powstały i jakie skrywają tajemnice? Nasuwa się wiele pytań, na które od razu chcielibyśmy uzyskać odpowiedź. Trudno w to uwierzyć, ale na terenie naszego kraju znajduje się przynajmniej kilka obiektów, które przyciągają turystów i naukowców, chętnych by je dotknąć, zobaczyć z bliska, na własne oczy nie brakuje. Polskie piramidy grobowe znajdziemy w: Górze k. Inowrocławia – Anny i Piotra Czaykowskich (kapitana 4 pułku piechoty wojsk polskich); Łaziskach k. Wągrowca (Wielkopolska) – rotmistrza wojsk polskich i napoleońskich – Franciszka Łakińskiego; Brodnicy (woj. kujawsko-pomorskie) – lekarza i chirurga Leopolda Fryderyka Dittmera; Rapie (woj. warmińsko-mazurskim, tuż przy granicy z Rosją – obwód kaliningradzki) – barona Friedricha Von Fahrenheid; Rożnowie (woj. opolskie, powiat kluczborski) – piramidę zaprojektował Carl Gotthard Langhans (Brama Brandendurska) dla Rodu von Ebenów (August Freiherr był generałem armii pruskiej); Zagórzanach (woj. małopolskie, powiat gorlicki) – rodu Skrzyńskich (hrabia Adam Skrzyński był m.in. potentatem naftowym); Międzybrodziu (woj. podkarpackie) – szlacheckiego rodu Kulczyckich i Dobrzańskich herbu Sas; Krynicy (woj. lubelskie, powiat krasnostawski) – grobisko ariańskie podkomorzego chełmskiego Pawła Orzechowskiego. Tym razem poświęcę artykuł grobowcowi piramidalnemu w Górze.
Góra to niewielka wieś (zamieszkuje tam zaledwie 180 mieszkańców) w gminie Inowrocław, której korzenie sięgają odległych czasów, gdyż już we wczesnym średniowieczu istniał tu gród, a parafia założona została w XII w. Miejscowość położona jest ok. 10 km od Inowrocławia w kierunku południowo-wschodnim.
W Górze warto zobaczyć kościół pw. Świętej Trójcy oraz zabytkowy cmentarz usytuowany na przykościelnym wzgórzu. Parafialna nekropolia zachwyca tych, którzy tam dotrą. Zachowały się na niej zabytkowe, XIX-wieczne grobowce zacnych rodzin ziemiańskich: Kościelskich, Kozłowskich, Łyskowskich i Znanieckich. To na tym właśnie cmentarzu spoczywa słynny młodopolski literat – Stanisław Przybyszewski, ochrzczony w Górze w 1868 r. Uwagę przybyszów przykuwa jednak największy z pomników, którego kształt przypomina piramidę. To grobowiec Zawadzkich herbu Jastrzębiec i Czaykowskich herbu Ślepowron, zwieńczony żeliwnym krzyżem.
Grobowiec murowany w kształcie starożytnej piramidy, upamiętnia dawnych właścicieli majątków Łąkocin i Góra: Antoniego Zawadzkiego (zm. 1828 r.), jego żonę Eleonorę zd. Wernikowską (zm. 1830 r.), Piotra Czaykowskiego (zm. 1858 r.) oraz jego żonę Annę zd. Zawadzką (zm. 1880 r.). Na ścianach piramidonu umieszczono inskrypcyjne tablice kamienne. Na jednej z nich możemy przeczytać: „Ś.P. Piotr Czaykowski, kapitan 4 pułku piechoty wojsk polskich, ozdobiony krzyżem pro virtuti militari, ur. 15.6.1804 w Łankowicach, um. 11.7.1858 r. w Łąkocinie…” (podobna inskrypcja znajduje się na górnym krzyżu).
Piotr Czaykowski urodził się w Łankowicach niedaleko Kcyni, naukę rozpoczął w szkole Ojców Reformatorów w Pakości, później w Szkole Kadetów w Kaliszu, a od 1823 r. w Szkole Podchorążych w Warszawie. W 1825 r., w wieku 21 lat rozpoczął karierę wojskową. Walczył w powstaniu listopadowym w stopniu porucznika, w 4. Pułku Piechoty Liniowej. Podczas obrony Warszawy dostał się do niewoli, a następnie na dwa lata trafił do więzienia w warszawskiej Cytadeli. Z niewoli rosyjskiej wyszedł za wstawiennictwem rosyjskiego generała, osiadł w Tucznie u brata Leona. Za swoje bohaterskie zasługi w 1831 r., został odznaczony złotym krzyżem Orderu Virtuti Militari. Dzięki małżeństwu z Anną Zawadzką w 1834 r. został właścicielem Łąkocina, a w 1847 r. również Góry, którą zakupił od Władysława Kościelskiego. Zmarł w 1858 r. na zapalenie wątroby. Nad jego grobem rodzina (osierocił trójkę dzieci: Antoninę, Wawrzyńca, Piotra) wzniosła grobowiec-piramidę, którą podziwiają wszyscy odwiedzający parafialną nekropolię w Górze.
Ciekawostki
Jeśli uda Wam się zajrzeć do parafialnej świątyni (oprócz nabożeństw i mszy jest zawsze zamknięta) warto zobaczyć boczny ołtarz w prawej nawie, szczególnie krzyż, w którym umieszczono 31 kul armatnich. Kule pochodzą z wojny krymskiej (1853-1856) a konkretnie z walk o twierdzę w Sewastopolu. Przywiózł je Władysław Kościelski – syn właściciela Góry, Józefa Kościelskiego (fundatora kościoła), który brał udział w tych działaniach wojennych.
Jeszcze w ubiegłym wieku funkcjonowała w Górze kopalnia soli kamiennej, w której pozyskiwano wytapianą ze złoża solankę. Obecnie w komorach powstałych po wypłukaniu soli utworzono Podziemny Magazyn Ropy i Paliw. Podobno zgromadzono tam ok. 5 mln metrów sześciennych ropy naftowej, oleju napędowego i benzyn!!! Nasuwa się pytanie, czy jest to bezpieczne dla mieszkańców?
Damian Rybak
Fotogaleria – piramida grobowa na cmentarzu w Górze k. Inowrocławia:
Atrakcje turystyczne w Inowrocławiu i najbliższej okolicy:
- Kościół św. Trójcy w Górze, Pomnik Stanisława Przybyszewskiego,
- Dwór w Górze, Podziemny Magazyn Ropy i Paliw, zabytkowy cmentarz,
- Romańska Bazylika Mniejsza pw. Imienia NMP, kościół Zwiastowania NMP,
- Gotycka Madonna Uśmiechnięta, Pomnik Powstańców Wielkopolskich,
- Kościół farny św. Mikołaja, Drzwi Jubileuszowe, Chrystus Ukrzyżowany z XIV w.,
- Park Solankowy, zespół Tężni Solankowych, ławeczka gen. W. Sikorskiego,
- Powiatowe Muzeum im. J. Kasprowicza w Inowrocławiu,
- Instytut Prymasa Józefa Glempa, Stała Wystawa Solnictwa,
- „Askaukalis” – prahistoryczna osada w Kruszy Zamkowej,
- Kolegiata pw. św. Piotra i Pawła w Kruszwicy,
- Mysia Wieża – symbol Kruszwicy, Jezioro Gopło,
- Statek „Rusałka”, kruszwickie murale, wiatrak w Chrośnie,
- Ośrodek Edukacji „Rysiówka” na półwyspie Potrzymiech,
- Nadgoplański Park Tysiąclecia z muzeum, Bitwa pod Mątwami,
- Pałac w Orłowie, Kobylnikach, Gocanowie, Żegotkach, Górkach, Łojewie,
- Kościoły w Pieraniu, Parchaniu, Janikowie, Kościelcu Kuj., Piaskach,
- Kalwaria w Pakości i kościół pw. św. Bonawentury,
- Żelazny most kolejowy w Pakości, Przedbojewicach,
- Pomnik Władysława Białego i kościół św. Mikołaja w Gniewkowie,
- Bazylika św. Trójcy, Rotunda św. Prokopa, Romańskie Muzeum w Strzelnie,
- Sanktuarium Matki Bożej w Markowicach, gotycka Pani Kujaw,
- Rezerwat przyrody “Balczewo” i “Rejna”,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Wkrótce kolejne zabytkowe groby i nekropolie, pomniki przyrody, zabytkowe kościoły, dwory i pałace, muzea, romantyczne parki, architektura drewniana, miejsca związane z archeoturystyką, zabytki techniki, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo 😉 bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Obserwuj lub polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję 😉
Uwaga, uwaga !!! Poszukujemy starych, przedwojennych i powojennych zdjęć, pocztówek i innych zbiorów… (w tym przypadku dotyczących kościołów i innych zabytków z gminy Inowrocław) 😉 Szczegóły znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?p=3848 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią innych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
O wybranych zabytkach i atrakcjach opisywanych na tym portalu, szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” …
REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !
Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy 😉 😉 😉