Kamieniec to jedna z najstarszych miejscowości w gminie Trzemeszno (powiat gnieźnieński), założona prawdopodobnie przez klasztor kanoników regularnych pod koniec XIII w. Wieś położona jest ok. 12 km na południe od Mogilna, 9 km na wschód od Trzemeszna, na zachodnim brzegu Jeziora Kamienieckiego. Przez Kamieniec przebiega pątniczy szlak do grobu św. Jakuba, a w niewielkiej odległości trasa Szlaku Piastowskiego. Naprzeciwko wsi, po drugiej stronie jeziora (wschodniej) znajduje się bardzo stare, grodzisko pierścieniowate z epoki brązu (miłośnicy historii piastowskiej uważają, że grodzisko jest z czasów wczesnego średniowiecza).
Najcenniejszym zabytkiem wsi jest oczywiście drewniana świątynia pw. św. Jakuba Większego Ap. wzniesiona w latach 1722-24 z fundacji proboszcza Jana Cieńskiego – zakonnika trzemeszeńskiego. Przez trzysta lat kościół był kilkukrotnie remontowany, ostatni raz w 2002 r. Pierwotna świątynia parafialna istniała już w XIII w. Wiadomo też, że ok. 1520 r. drewniana świątynia nosiła wezwanie Narodzenia NMP, a w 1608 r. św. Jakuba Mniejszego.
Obecny kościół wzniesiono na planie krzyża łacińskiego, w konstrukcji zrębowej, z zewnątrz ściany są oszalowane a od wewnątrz z bali, całość jest zbudowana na kamiennym fundamencie. Zabytek jest orientowany, jednonawowy z bocznymi kaplicami tworzącymi rodzaj zamkniętego czworobocznie transeptu. Od północy przylega niewielka zakrystia, a obok kaplicy południowej kruchta. Prezbiterium jest równej szerokości co nawa, zamknięte trójbocznie. Od zachodu góruje oszalowana wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, z kruchtą w przyziemiu, zakończona dachem ostrosłupowym krytym gontem. Wieża posiada trzy kondygnacje zwężające się uskokowo ku górze, czym przypomina bieszczadzkie cerkwie. Dachy świątyni pokryte są gontami: nad nawą główną dwuspadowe, nad kaplicami trójspadowe oraz wieloboczne nad prezbiterium. Na skrzyżowaniu kalenicy nawy i transeptu znajduje się czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę.
Nawa kościoła i prezbiterium są tej samej wysokości, rozdzielone belką tęczową z krucyfiksem oraz rzeźbami Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty (cała grupa Ukrzyżowania pochodzi z 1 ćw. XVI w.). Wyposażenie świątyni głównie barokowe. Kościół zachował swą formę z okresu budowy oraz pierwotne wyposażenie wnętrza z XVII i XVIII w.
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na późnobarokowy ołtarz główny (1722-1724), ze starszym obrazem Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej w srebrnej sukience, wzmiankowany już podczas wizytacji w 1713 r. Ołtarz jest ozdobiony kolumnami, aniołkami oraz figurami świętych: Augustyna, Katarzyny, Klary i Michała Anioła. Ołtarze boczne, w ramionach transeptu pochodzą z 2 poł. XVII w., przekształcono je m.in. poprzez dodanie uszaków. W lewym – północnym znajduje się ołtarz z obrazem św. Jakuba Starszego, a w prawym – południowym obraz św. Józefa z Dzieciątkiem. Na ścianach nawy głównej można dostrzec dwa barokowe obrazy (św. Wojciecha i św. Rozalii) bardzo bogato zdobione, iż mogłyby pełnić funkcje mniejszych ołtarzy.
Wśród zabytkowego wyposażenia tej pięknej, drewnianej świątyni nie można zapomnieć o ambonie z początku budowy kościoła, chrzcielnicy (2 poł. XVIII w.), dwóch feretronach oraz rokokowych organach w części zachodniej. Chór muzyczny wsparty jest na sfazowanych czworobocznych słupach z głowicą. Z zabytkowych szat i naczyń liturgicznych możemy wyróżnić: ornaty (XVIII w.), rokokowy krzyż ołtarzowy, krucyfiks w kruchcie (1 poł. XIX w.), późnobarokowy lichtarz paschalny, kielich i monstrancja (XIX w.). W ostatnich latach do świątyni sprowadzono relikwie św. Faustyny.
Na zewnątrz, w bliskiej odległości od kościoła stoi drewniana rzeźba patrona – św. Jakuba Większego Apostoła. W otoczeniu świątyni zobaczymy także: rzeźbę Jana Pawła II, urnę z ziemią z Wadowic, kamienną Grotę Zmartwychwstania (Miejsce Pamięci), krzyż i urnę z ziemią z Katynia, oraz grotę Matki Bożej z Dzieciątkiem.
Zabytkowy kościół dostępny jest z zewnątrz. Wnętrze można zwiedzić po wcześniejszym uzgodnieniu z księdzem proboszczem, któremu pragnę serdecznie podziękować za możliwość zrobienia zdjęć wnętrza świątyni (specjalne podziękowania dla Pani zakrystianki). Zachęcam oczywiście do uczestnictwa w Mszy świętej i zwiedzania przed nabożeństwami (dni powszednie: 18:00; we wtorki, czwartki, piątki również o 17:00, niedziela – godz. 8:30, 11:30).
W parafii obchodzony jest odpust ku czci św. Jakuba Apostoła (25.VII) i św. Józefa (19.III), a całodzienna adoracja odbywa się 21 czerwca. W skład parafii wchodzą następujące miejscowości: Dysiek, Gałczynek, Kamieniec, Miława, Płaczkowo, Płaczkówko, Rękawczyn, Słowikowo, Skubarczewo. Proboszcz zarządza również sąsiednią parafią w Szydłowie.
Ciekawostki
W okresie międzywojennym parafia w Kamieńcu pełniła funkcję letniej rezydencji Prymasa Polski – kard. Augusta Hlonda. Malowniczo położony kościół nad jeziorem służył kardynałowi do codziennej liturgii, a mieszkańcy maleńkiej wielkopolskiej wioski mieli okazję do spotkań i rozmów z jednym z najwybitniejszych hierarchów Kościoła.
Około 1 km od zabudowań wsi, nad brzegiem Jeziora Kamienieckiego znajduje się Miejsce Pamięci, w którym 15 września 1939 r. zostali rozstrzelani przez hitlerowskie władze okupacyjne – Jan Piechowiak i jego 18-letni syn Bolesław.
Na półwyspie, po drugiej stronie jeziora (o czym wspomniałem na początku) znajdują się pozostałości wałów średniowiecznego grodziska, nazywanego potocznie „okopem szwedzkim”. Zdaniem archeologów to miejsce jest znacznie starsze – to grodzisko pierścieniowate z epoki brązu. W niektórych źródłach opisuje się je jako grodzisko z Ostrówka, dostęp do tego miejsca od strony lądu jest bardzo trudny, ze względu na mokradła i grząski teren może być nawet niebezpieczne (najlepiej zatem wybrać się tam zimą lub od strony wody).
Damian Rybak
Fotogaleria – drewniany kościół pw. Św. Jakuba Apostoła w Kamieńcu:
Kościół pw. Św. Jakuba Ap. w Kamieńcu. (Damian Rybak) – Krótki FILM z wnętrza.
Atrakcje turystyczne w najbliższej okolicy:
- Bazylika Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła w Trzemesznie,
- Miejsce urodzenia Hipolita Cegielskiego w Ławkach,
- Klasztor pobenedyktyński i gotycki kościół św. Jakuba w Mogilnie,
- Park miejski nad jeziorem, fontanna, pomniki,
- Stary cmentarz komunalny w Mogilnie, Mauzoleum,
- Pomnik Powstańców Wielkopolskich w Mogilnie,
- Poewangelicki kościół NMP Królowej Polski w Dąbrowie,
- Żelazny most kolejowy w Kunowie, Żabnie, Pakości, Przedbojewicach,
- Historyczno-etnograficzne muzeum w Chabsku,
- Pałace i dwory w: Kruchowie, Wieńcu, Czarnotulu, Szczeglinie,
- Gotyckie kościoły w Kwieciszewie i Gębicach, Trlągu,
- Drewniany kościół w Strzelcach, Wylatowie, Niestronnie, Parlinie, Rechcie, Orchowie,
- Jezioro Kamienieckie, prawdziwy raj dla wędkarzy,
- Jezioro Mogileńskie, Jezioro i plaża w Wiecanowie,
- Schrony bojowe z 1939 r. w Bystrzycy przed Mogilnem,
- Bazylika św. Trójcy, Rotunda św. Prokopa, Romańskie Muzeum w Strzelnie,
- Wieża widokowa i kościół w Dusznie, zabytkowa kuźnia w Wydartowie,
- Kuźnia w Sucharzewie, Sanktuarium Matki Bożej w Markowicach,
- i wiele innych atrakcji, o których wkrótce na portalu dziedzictworegionu.pl
Wkrótce kolejne zabytkowe kościoły, architektura drewniana, dwory i pałace, muzea, romantyczne parki, pomniki przyrody, miejsca związane z archeoturystyką, zabytki techniki, perły architektury, cuda natury, skarby kultury oraz turystyczne szlaki z Kujaw, Pałuk i Wielkopolski, a także atrakcje i ciekawostki z regionu, stanowiące niepodważalne dziedzictwo ;), bądźcie zatem na bieżąco korzystając ze strony dziedzictworegionu.pl
Jeśli podobał Wam się artykuł – nie przechodź obok niego obojętnie 😉 Polub stronę na Facebooku (zostaw łapkę w górę lub serducho), jeśli masz jakieś pytanie – zostaw tam komentarz, a jeśli chcesz się podzielić informacją ze swoimi znajomymi – po prostu udostępnij innym na profilach społecznościowych, za co z góry dziękuję.
Uwaga, uwaga !!! Poszukujemy starych, przedwojennych zdjęć, pocztówek i innych zbiorów, w tym przypadku z Kamieńca… 😉 Szczegóły znajdziesz pod linkiem – https://dziedzictworegionu.pl/?p=3848 😉
Żaden fragment niniejszego artykułu, który jest częścią wcześniejszych publikacji autora, nie może być reprodukowany w formie elektronicznej, zapisywany w systemach pamięciowych, systemach fotokopii, nagrań lub innych metodach bez pisemnej zgody właściciela praw autorskich (może być jednak udostępniany na profilach społecznościowych z podaniem źródła – dziedzictworegionu.pl).
Prawa autorskie związane z witryną internetową dziedzictworegionu.pl podlegają ochronie Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. nr 24, Poz.83 ze zm.).
O zabytkach i atrakcjach gminy Trzemeszno, Mogilno, Strzelno, szczególnie perłach architektury, cudach natury, skarbach kultury czy też zabytkach techniki, archeologii i historii, możesz zgłębić swoją wiedzę w niektórych z poniższych wydawnictw, a także będziesz mógł poczytać w przygotowywanej przeze mnie publikacji „Dziedzictwo regionu” …
REKLAMA ! REKLAMA ! REKLAMA !
Jeśli chcesz mieć reklamę pod tym artykułem swojej działalności gospodarczej skontaktuj się z naszą redakcją, dla branży turystycznej (hotele, restauracje, przewozy autokarowe, usługi turystyczne itp.) oferujemy specjalne zniżki, a dla pozostałych firm najniższe ceny w okolicy, szczególnie w przestrzeni poniżej zapraszamy firmy z powiatu mogileńskiego i sąsiednich miejscowości gminy Trzemeszno i Strzelno 😉 😉 😉